Πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος των γονέων στη λήψη απόφασης επαγγέλματος;

Οι γονείς παίζουν σημαντικό ρόλο στην επιλογή του επαγγέλματος ενός εφήβου και στην επαγγελματική του εξέλιξη. Όλοι οι γονείς θέλουν τα παιδιά τους να βρουν την ευτυχία και να επιτύχουν στη ζωή τους. Ένας σημαντικός παράγοντας, λοιπόν, που έχει να κάνει με την ευτυχία και την επιτυχία κάποιου είναι και το επάγγελμα που έχει επιλέξει. 

Έρευνες έχουν δείξει ότι οι μαθητές που νιώθουν υποστήριξη και αγάπη από τους γονείς τους, έχουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση όταν επιλέγουν το επάγγελμα που θα ακολουθήσουν και η τελική τους επιλογή τους ικανοποιεί και τους ευχαριστεί. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, γιατί έχει αποδειχθεί ότι έφηβοι που νιώθουν ικανοποιημένοι από την επιλογή καριέρας που έχουν κάνει, τείνουν να είναι επιτυχημένοι επαγγελματίες στο μέλλον.

Οι γονείς επηρεάζουν τα παιδιά τους στην επιλογή αυτή με πολλούς τρόπους. Καθορίζουν μέχρι ποιο επίπεδο εκπαίδευσης θα φτάσουν τα παιδιά τους και τις γνώσεις που έχουν σχετικά με τις διάφορες μορφές απασχόλησης και το πλήθος των επαγγελμάτων που υπάρχουν. Επίσης, παίζουν σημαντικό ρόλο στη στάση που θα κρατήσουν τα παιδιά τους μεγαλώνοντας προς την εργασία γενικότερα, αλλά και στο κίνητρό τους να επιτύχουν ειδικότερα. 

Τα περισσότερα από αυτά μαθαίνονται ασυνείδητα- τα παιδιά και οι έφηβοι προσλαμβάνουν τις πεποιθήσεις και τις προσδοκίες των γονιών τους καθώς αυτά καθώς μεγαλώνουν, ακόμα και αν δεν μιλήσουν ποττέ μαζί τους για αυτά.

Μερικοί από τους κύριους παράγοντες επιρροής των γονιών προς τα παιδιά είναι:

• Οι προσδοκίες που έχουν οι γονείς για την εκπαίδευση και την επαγγελματική καριέρα των παιδιών τους.

• Το παράδειγμα που δίνουν οι ίδιοι οι γονείς στα παιδιά τους. 

• Οι αξίες που έχουν για την έννοια της οικογένειας, της φιλίας και της κοινωνίας.

• Οι ευκαιρίες που δίνουν στα παιδιά τους να μάθουν και να εξελιχθούν.

• Το είδος της σχέσης που αναπτύσσουν μαζί τους.

• Ο τρόπος που τους επιβραβεύουν ή τους τιμωρούν.

Τι μπορείτε να κάνετε για να βοηθήσετε τα παιδία σας να επιλέξουν το επάγγελμα που τους ταιριάζει:

• Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να μορφωθούν όσο γίνεται περισσότερο.

• Βοηθήστε τα να ανακαλύψουν τα έμφυτα ταλέντα και τις δυνατότητές τους.

• Διευρύνετε τις γνώσεις που έχουν σχετικά με τα επαγγέλματα που υπάρχουν και γενικότερα με την έννοια της «εργασίας».

• Μάθετέ τους τεχνικές και τρόπους για να λαμβάνουν μόνα τους σημαντικές αποφάσεις.

•   Δείξτε τους τη σημασία της ισότητας των δυο φύλων και της αποδοχής της πολιτισμικής πολυμορφίας

• Αναζητήστε μαζί με το παιδί πηγές επαγγελματικής μόρφωσης και διάφορα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης και συμβουλευτικής που υπάρχουν.

• Παροτρύνετε το  παιδί σας να ακολουθήσει ένα συμβουλευτικό πρόγραμμα επαγγλματικού προσανατολισμού.

• Συζητήστε τις επιπτώσεις και το κέρδος που έχει το να δουλεύει κανείς σε κάθε σχέση εργασίας.

• Μοιραστείτε μαζί τους τη δική σας εργασιακή εμπειρία.

Είναι σημαντικό να είστε σημαντική και θετική επιρροή σε αποφάσεις που επηρεάζουν την επαγγελματική εξέλιξη ενός νέου ανθρώπου. Ωστόσο θα πρέπει να είστε προσεκτικί και να γνωρίζετε ότι η υπερ-εμπλοκή σας κατά τη διαδικασία της λήψης απόφασης μπορεί να υποβαθμίσει όποια θετική επιρροή έχετε στο παιδί σας γενικότερα. Ενδεχόμενος εκτεταμένος πατρικός έλεγχος σχετικά με μια τέτοια απόφαση μπορεί θα φέρει αρνητικά αποτελέσματα.

Θα πρέπει να είστε πολύ προσεκτικοί ώστε να μην επιβάλετε στα παιδιά σας δικούς σας στόχους και όνειρα ή να βλέπετε τα επιτεύγματα των παιδιών σας ως δικές σας αντανακλάσεις. Τα παιδιά σας είναι άνθρωποι που κάνουν τα δικά τους όνειρα και παίρνουν τις δικές τους αποφάσεις και επιπλέον ότι καταφέρνουν είναι αποτέλεσμα των δικών τους προσπαθειών και πρέπει τους το αναγνωρίζετε και να τα επιβραβεύετε γι’ αυτό.

Έτσι, πρέπει από τη μία να δείχνετε πραγματικό ενδιαφέρον και υποστήριξη στα επαγγελματικά σχέδια που κάνουν, αλλά ταυτόχρονα να τα αφήνετε  να ανακαλύψουν μόνοι τους ποιοι είναι και πώς θέλουν να είναι η ζωή τους. Μερικοί έφηβοι φοβούνται ότι θα δυσαρεστήσουν τους γονείς τους εάν επιλέξουν ένα επάγγελμα από τον καλλιτεχνικό χώρο, για παράδειγμα, σε σύγκριση με το να επιλέξουν μια ακαδημαϊκού επιπέδου και καλά αμοιβόμενη εργασία, όπως η δικηγορία ή η ιατρική. Εαν ως γονείς έχετε ξεκαθαρίσει ότι δεν έχετε συγκεκριμένες, περιοριστικές προσδοκίες για την καριέρα των παιδιών σας, θα νιώσουν ελέυθερα να διερευνήσουν πολύ μεγαλύτερη γκάμα επαγγελμάτων,  επιλέγοντας τελικά αυτό που θα βασίζεται στις δικές τους προτιμήσεις, προσωπικότητα και ικανότητες. Έτσι, είναι πιο πιθανό να οδηγηθούν σε μια ζωή που θα τους φέρνει ευχαρίστηση, ακόμα και αν δεν συγκλίνει και τόσο με τις δικές σας προσδοκίες.

Η επιλογή επαγγέλματος είναι μια εξαιρετικά σημαντική απόφαση που έχει να κάνει με το μέλλον του ατόμου, και αυτό δημιουργεί στο νέο αλλά και σε εσάς τους γονείς του πολύ μεγάλη ανησυχία και άγχος. Είναι πολύ σημαντικό να παραμένετε θετικοί, αλλιώς μπορεί να αποβεί πολύ δύσκολη και στρεσογόνα περίοδος για όλους όσοι εμπλέκονται. Εαν δείχνετε το άγχος και την ανησυχία σας, είναι πολύ πιθανό να κάνετε το παρελθόν να μοιάζει ιδανικό και το μέλλον τροματικό και δραματικο στα μάτια των παιδιών σας και να τα απογοητεύσει.

Είναι καλό να επαναληφθεί ότι είναι σημαντικό οι γονείς να δείχνετε υποστήριξη και να ενθαρύνετε τα έφηβα παιδιά σας να λάβουν υπόψη τους όλες τις δυνατές επιλογές που έχουν και να βρουν αυτό που τους ταιριάζει καλύτερα. Είναι καλύτερο να ξεκινήσετε μια τέτοια συζήτηση όσο νωρίτερα γίνεται, μην περιμένετε όταν τα παιδιά θα στέκονται μπροστά σε ένα μηχανογραφικό που πρέπει να συμπληρώσουν τελειώνοντας την Γ’ Λυκείου. Το μεγαλύτερο μέρος της διαδικασίας θα ήταν ωφέλιμο να εχει γίνει πολύ πριν από αυτό. Εαν η διαδικασία της επιλογής έχει αρχίσει από πολύ νωρίτερα και με σαφή τρόπο, θα αποφύγετε ατυχείς επιλογές.

Θα πρέπει επίσης να προσέχετε ώστε να μην απορρίψετε τυχόν ιδέες που τα ίδια τα παιδιά εχουν για το μέλλον τους. Εάν αντιδράσετε αρνητικά σε κάτι, μπορεί να αποθαρρύνετε όλη τη διαδικασία διερεύνησης πιθανών επαγγελμάτων. 

Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για το τι να κάνετε αν δεν συμφωνείτε με τις επαγγελματικές επιλογές των παιδιών σας πατήστε εδώ.

Θα ήταν πολύ βοηθητικό να κρατάτε ανοιχτές διόδους επικοινωνίας και να ενθαρρύνετε να παίρνουν όσο περισσότερη πληροφόρηση γίνεται σχετικά με όλα τα δυνατά πεδία απασχόλησης. Πολύ βοηθητικο θα ήταν,λοιπόν, να παροτρύνετε το έφηβο παιδί σας να παρακολουθήσει ένα συμβουλετικό πρόγραμμα επαγγελματικού προσανατολισμού. Από μια τέτοια διαδικασία θα πάρει ακόμα περισσότερες πληροφορίες τόσο για τις διαφορετικές επαγγελματικές προοπτικές που υπάρχουν, όσο και για στοιχεία  του χαρακτήρα, της προσωπικότητας και των ικανοτήτων του και πως θα μπορόυσε αυτά να τα αξιοποιήσει σε κάθε επάγγελμα.

Όρισμένοι παράγοντες που λειτουργούν ανασταλτκά στην επιλογή επαγγέλματος ανάλογου των δυνατοτήτων του εφηβου είναι οι ακόλουθοι:

• Να περιμένει μέχρι τελευταία στιγμή για να πάρει μια απόφαση.

• Να θέτει μη ρεαλιστικούς στόχους.

• Να υπόσχεται ότι θα «κάνει θαύματα» το επόμενη τρίμηνο/χρονιά κ.α.

• Να αναλαμβάνει δύσκολες δραστηριότητες/ εργασίες, αλλά να έχει χαμηλές αποδώσεις σε αυτά.

• Να μην διαβάζει στο σπίτι.

• Αποφυγή κοινωνικών εκδηλώσεων που είναι σημαντικός παράγοντας κοινωνικοποίησης.

Τέλος, πρέπει να καταλάβετε ότι ο ρόλος σας είναι απλά να ενεργείτε διευκολυντικά στο ταξίδι αναζήτησης του παιδιού σας, επιτρέποντας την προσωπική τους ανεξάρτητη επιλογή επαγγέλματος. Αυτό θα είναι το πρώτο του βήμα προς την ενηλικίωση και πρέπει να το κάνει μόνο του. Εξάλλου, η επιλογή που θα πάρει τώρα δεν είναι υποχρεωτικό να το ακολουθεί σε όλη την υπόλοιπη ζωή του. Πάντα υπάρχουν και αλλαγές σχεδίου, αλλά και δεύτερες ευκαιρίες. Το σημαντικότερο είναι να πάρει την ευθύνη της επιλογής του και αυτή η διαδικασία να το «μεγαλώσει» και να το εξελίξει.

Πολυδώρου Χριστίνα

Read More

Πώς να πούμε στα παιδιά μας ότι χωρίζουμε;

Χρόνια ακούμε ότι τα παιδιά χωρισμένων γονιών είναι προβληματικά. Επίσης  τείνουμε να αποδίδουμε κάθε αρνητική συμπεριφορά ενός  παιδιού στο χωρισμό των γονέων του.

Ωστόσο, τίποτα από αυτά δεν ισχύει όταν οι γονείς είναι κοντά στο παιδί τους , ανεξαρτητα με το αν είναι ζευγάρι μεταξύ τους. Αναμφίβολα κάθε παιδί επηρεάζεται άμεσα από το χωρισμό των γονέων του. Ανάλογα με την ηλικία και την ωριμότητά του, όμως, διαθέτει μηχανισμούς άμυνας,  τη δυνατότητα να επεξεργαστεί το γεγονός αλλά και να προσαρμοστεί στη νέα κατάσταση.

Επομένως, αν θέλετε να προστατέψετε το παιδί σας, σκεφτείτε πώς ο χωρισμός μπορεί να γίνει με ειρηνικό τρόπο και όσο αυτό είναι δυνατό να κρατήσετε το παιδί μακριά από ενδεχόμενες συγκρούσεις. Άλλωστε, όπως είχε πει ο Herbert (1998) «εάν δεν μπορούμε να πετύχουμε στο γάμο μας , τουλάχιστον ας πετύχουμε στο διαζύγιο μας… για χάρη των παιδιών μας».

Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για το διαζύγιο πατήσε εδώ.

Οι περισσότεροι γονείς τρέμουν και στην ιδέα να ανακοινώσουν στα παιδιά τους ότι πρόκειται να χωρίσουν. Είναι  γεγονός ότι η ανακοίνωση του διαζυγίου στα παιδιά είναι μια από τις χειρότερες αλλά και πιο κρίσιμες στιγμές του χωρισμού.

Η ηλικία του παιδιού σας, η ωριμότητά του και οι αντικειμενικές συνθήκες θα υπαγορεύσουν σε σημαντικό βαθμό τον τρόπο που θα χειριστείτε το λεπτό ζήτημα της ανακοίνωσης του διαζυγίου.

Μην κάνετε όμως το λάθος να αποφύγετε να το ενημερώσετε επειδή θεωρείτε ότι είναι πολύ μικρό για να καταλάβει. Όλα τα παιδιά έχουν το δικαίωμα να γνωρίζουν σε όποια ηλικία και αν είναι και όλα αναστατώνονται από το χωρισμό. Παρ’όλα αυτά είναι λιγότερο ευάλωτα και έκπληκτα στην ανακοίνωση από ότι εσείς νομίζετε.

Πώς να ανακοινώσετε  το διαζύγιο:

• Να είστε προετοιμασμένοι ότι τα παιδιά θα συγκλονιστούν ανεξάρτητα από το πώς θα αντιδράσουν εκείνη τη στιγμή. Πολλά παιδιά ξεσπούν σε κλάμματα και παρακαλάνε τους γονείς τους να κάνουν άλλη μια προσπάθεια.

• Η ανακοίνωση καλό είναι να γίνει στο σπίτι ή σε πολύ οικείο για το παιδί περιβάλλον. Επίσης πολύ σημαντικό είναι να είναι και οι δυο γονείς εκεί, ώστε τα παιδιά να πάρουν στον ασφαλή χώρο τους ένα ξεκάθαρο μήνυμα χωρίς να χρειαστεί να αναζητήσουν τον άλλο γονέα για να το επιβεβαιώσει. Επιπλέον, πολλά παιδιά που ξεσπούν σε κλάμματα καλό είναι να έχουν κοντά τους και τους γονείς για να βρεθούν κοντά τους και να τα αγκαλιάσουν αν το θελήσουν. Έτσι θα δουν ότι παρά το χωρισμό η οικογένειά τους παραμένει ενωμένη σε ότι αφορά τα ίδια.

• Οι δυο γονείς θα πρέπει να έχουν συνεννοηθεί να έχουν κοινή προσέγγιση. Δεν θα ήταν σωστό να πάρουν διαφορετικά μηνύματα από τον καθένα σχετικά με το χωρισμό, καθώς αυτό ενδέχεται να τους δημηιουργησει σύγχυση και ανασφάλεια.

• Αν τα παιδιά σας ανήκουν σε διαφορετικές ηλικιακές ομάδες, η ανακοίνωση καλό θα ήταν να γίνει συγχρόνως. Στη συνέχεια μπορέιτε να δώσετε περισσότερες πληροφορίες στο μεγαλύτερο παιδί, αν το ζητήσει. Όχι όμως προτού μάθουν τα βασικά όλα τα παιδιά. Η ταυτόχρονη ανακοίνωση βοηθά τα παιδιά να μη νιώθουν μόνα και ανήμπορα. Στη συνέχεια όμως σημασία έχει η κατ’ ιδίαν ενημέρωση, ώστε να δείξετε στο καθένα ότι το υπολογίζετε σαν προσωπικότητα.

• Η ανακοίνωση καλό είναι να γίνει 1-2 εβδομάδες πριν από την αποχώρηση του ενός γονέα από το σπίτι (οι έφηβοι χρειάζονται περισσότερο χρόνο, περίπου 1-2 μήνες).

• Όποιος αναλάβει να ανακοινώσει το διαζύγιο, θα πρέπει να εμφυσίσει στα παιδιά σιγουριά για το μέλλον.

• Όσο μικρό κι αν είναι το παιδί σας πρέπει να δώσετε εξηγήσεις για τη μεγάλη απόφαση που πήρατε. Να λάβετε υπόψη σας πως το παιδί διαισθάνεται ότι η ζωή του θα αλλάξει ριζικά και αυτό το πανικοβάλει. 

• Ξεκαθαρίστε στο παιδί ότι δε φέρει καμία ευθύνη για το χωρισμό.

• Μην αφήνετε αναπάντητα βασικά ερωτήματα. Κάθε απάντηση που δίνετε του παρέχει σιγουριά για το μέλλον και το βοηθά να προσαρμοστεί ευκολότερα στο διαζύγιο.

• Ο γονέας που θα φυγει από το σπίτι θα πρέπει να τονίσει στο παιδί του ότι δε θα λείπει από τη ζωή του, ότι θα το βλέπει συχνά και ότι θα μπορεί να απευθύνεται σε εκείνο ανά πάσα στιγμή.

• Πρέπει να εκδηλώσετε τρυφερότητα προς το παιδί και θετικά συναισθήματα και να μην προβάλλετε τα αρνητικά σας συναισθήματα.

• Τα παιδιά έχουν ανάγκη από ξεκάθαρα μηνύματα, όσο κι αν πληγώνονται από αυτά. Ο κάθε γονιός ξεχωριστά πρέπει να τονίζει στο παιδί ότι με την μαμά/τον μπαμπά δε θα είστε ποτέ ξανά ζευγάρι, αλλά πάντα θα σας ενώνει εκείνο. Είναι απαραίτητο το παιδί να διαπιστώσει ότι το εννοείτε πραγματικά, γιατί αλλιως δημιουργείται σύγχυση.

• Μην πιέσετε το παιδί να το μοιραστεί με τον κοινωνικό του περίγυρο εφόσον δεν το επιθυμεί. Δώστε του χρόνο. Προσπαθήστε να είστε κοντά του και να συζητάτε μαζί του ό,τι το απασχολεί προτρέποντάς το να εκφράζει τα συναισθήματα του.

Πρωταρχικά όμως συνεργαστείτε με τον πρώην σύντοφό σας. Η καλή συνεννόηση των γονιών είναι απαραίτητη για τη δημιουργία ευνοϊκού κλίματος που θα επιτρέψει στο παιδί να εκφράσει τα συναισθηματά του και να αποδεχτεί όσο πιο ομαλά γίνεται το διαζύγιο των γονιών του.

Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για  το πώς βιώνει ένα παιδί τις μέρες των γιορτών με χωρισμένους γονείς πατήστε εδώ.

Πολυδώρου Χριστίνα

Read More

Πόση ώρα πρέπει να διαβάζουν στο σπίτι οι μαθητές του Γυμνασίου;

Τα παιδιά συχνά κάνουν παράπονα στους γονείς ότι οι πολλές ώρες διαβάσματος τους προκαλεί εξάντληση, γεγονός που έρχονται τώρα να επιβεβαιώσουν και οι επιστήμονες. Ύστερα από έρευνα σε 7.725 μαθητές και των δύο φύλων -από δημόσια και ιδιωτικά σχολεία- με μέσο όρο ηλικίας τα 14 έτη, οι εργασίες για το σπίτι θα πρέπει να εκτελούνται μόνο μέσα σε 60 λεπτά, ώστε οι μαθητές να επωφελούνται περισσότερο και να μην υπερβαίνουν τη μιάμιση ώρα.

Επιπλέον, οι εκπαιδευτικοί δεν χρειάζεται να φορτώνουν τους έφηβους μαθητές με σωρούς εργασιών αλλά να φροντίζουν να τους αναθέτουν μικρές εργασίες ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Σύμφωνα με τη μελέτη από το Πανεπιστημίου του Οβιέδο στην Ισπανία, σε καμία περίπτωση οι μαθητές δεν θα πρέπει να δέχονται βοήθεια στο διάβασμα από το οικείο περιβάλλον τους.

Η έρευνα αποκάλυψε ότι οι μαθητές χρειάζονται κατά μέσο όρο 1-2 ώρες καθημερινά για να μελετήσουν όλα τα μαθήματα του σχολείου. Οι μαθητές στους οποίους οι εκπαιδευτικοί αναθέτουν συστηματικά ασκήσεις για το σπίτι σημείωσαν σχεδόν 50 μονάδες περισσότερες στο τυποποιημένο τεστ που υποβλήθηκαν, ενώ οι μαθητές που έλυσαν τις ασκήσεις των μαθηματικών μόνοι τους πέτυχαν 54 μονάδες περισσότερες από εκείνους που ζήτησαν βοήθεια. Επιπλέον, οι επιδόσεις των μαθητών στα Μαθηματικά και τη Φυσική άρχισαν να πέφτουν όταν οι εκπαιδευτικοί τους ανέθεσαν εργασίες που απαιτούν 90-100 λεπτά διαβάσματος ανά ημέρα.

«Τα στοιχεία μας δείχνουν ότι δεν είναι απαραίτητο οι εκπαιδευτικοί να αναθέτουν πολλές εργασίες στα παιδιά, αλλά είναι σημαντικό αυτό να γίνεται συστηματικά και τακτικά, με σκοπό να εμφυσήσουν οργανωτικές συνήθειες στους μαθητές και να προωθήσουν την ελεγχόμενη και αυτόνομη διαδικασία μάθησης. Καταλήξαμε, λοιπόν, στο συμπέρασμα ότι 60 λεπτά διαβάσματος την ημέρα μπορεί να θεωρηθεί ένα λογικό και αποτελεσματικό χρονικό διάστημα», αναφέρει ο Dr. Javier Suarez-Alvarez.

Πηγή: http://www.infokids.gr/2015/03/posi-ora-prepei-na-diavazoyn-sto-spiti/

Read More

Πώς εγκαθίσταται μια εξάρτηση;

Το ζήτημα της εξάρτησης, σύμφωνα με τον Claude Olievenstein βασίζεται σε τρεις άξονες : α) στη δομή της προσωπικότητας του ατόμου, β) στο αντικείμενο της εξάρτησης, καθώς είναι αδύνατο κάποιος να εξαρτηθεί από οτιδήποτε και γ) το κοινωνικοοικονομικό πλαίσιο στο οποίο γίνεται η συνάντηση του ατόμου με το αντικέιμενο της εξάρτησης. Για τους σκοπούς του συγκεκριμένου άρθρου, γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στη δομή της προσωπικότητας και τις σχέσεις αντικειμένου που αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια της πρώιμης παιδικής ηλικίας αλλά και της διαδικασίας της εφηβείας.

Μερικά άτομα επιδεικνύουν «αδυναμία ενηλικίωσης» η οποία μπορεί να είναι απότέλεσμα «καθήλωσης» σε ένα από τα στάδια της ψυχολογικής ανάπτυξης του ατόμου και ιδιαίτερα σε αυτό που είναι γνωστό ως «στοματικό στάδιο». Αυτά τα άτομα έχουν την τάση να είναι εγωκεντρικά και να παρουσιάζουν δυσκολίες στην ανάπτυξη ουσιαστικών σχέσεων με άλλα άτομα.

Η αφύσικη προσκόλληση στους γονείς και ιδιαίτερα η εξάρτηση από τη μητέρα δημιουργεί εξοντωτικές πιέσεις στο άτομο ιδίως όταν καλείται να αναλάβει ρόλους ενηλίκου. Το άτομο επιλέγει κάποια κατάχρηση, εξάρτηση από ουσία ή τροφή, προκειμένου να ανακουφιστεί από τις εσωτερικές συγκρούσεις που βιώνει και οδηγείται σε φαντασιώσεις άσχετες με την πραγματικότητα που το περιβάλλει.

Ήδη από την πρώιμη παιδική ηλικία, το βρέφος αναπτύσσει δεσμούς προσκόλλησης με τη μητέρα ή το άτομο που είναι κυρίως υπεύθυνο για τη φροντίδα του. Η σύγχρονη θεωρία της προσκόλλησης βασίζεται στο έργο του Βρετανού ψυχαναλυτή John Bowlby και στη θεωρία του για την ανάπτυξη του συμπεριφορικού συστήματος της προσκόλλησης. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, το αναπτυσσόμενο βρέφος χρησιμοποιεί την προσκόλληση με τη μητέρα του ως το ασφαλές σημείο εκκίνησης για εξερεύνηση του κόσμου. Σταδιακά το βρέφος αναπτύσσει κάποια εσωτερικά λειτουργικά μοντέλα και νοητικές αναπαραστάσεις του εαυτού του και των ατόμων που το επιμελούνται.

Ο Bowlby, επηρεασμένος από την ηθολογία σύμφωνα με την οποία υπάρχουν κρίσιμες περίοδοι ανάπτυξης, υποστηρίζει ότι υπάρχουν αντίστοιχες κρίσιμες περίοδοι και στη δημιουργία δεσμών. Το πρώτο κρίσιμο στάδιο ανάπτυξης για τη δημιουργία δεσμού μεταξύ παιδιού και γονέων, είναι τα δυο πρώτα χρόνια της ζωής του παιδιού. Ο Bowlby σημείωσε πως ο δεσμός ενεργοποιείται όταν το παιδί είναι κουρασμένο, όταν βιώνει αγωνία και φόβο από την απουσία του προσώπου με το οποίο έχει δημιουργήσει δεσμό. Η θεμελιώδης πρόταση της θεωρίας του Bowlby, αναφερει ότι ο τρόπος με τον οποίο τα πρόσωπα κύριας φροντίδας αποκρίνονται στις ανάγκες των βρεφών εσωτερικεύεται και απολήγει σε αναπαραστάσεις σχετικά με τον τρόπο που ο εαυτός σχετίζεται με τον άλλο. Οι αναπαραστάσεις αυτές εξακολουθούν να λειτουργούν ως «ενεργά πρότυπα» για την καθοδήγηση των αλληλεπιδράσεων του εαυτού με τους άλλους στις διαπροσωπικές σχέσεις. Ο Bowlby, έκανε σαφή διάκριση μεταξύ των εννοιών «εξάρτηση» και «δεσμός» καθώς θεωρούσε την εξάρτηση ένδειξη παλινδρόμησης, ενώ το δεσμό μια φυσική λειτουργία που παραμένει παρούσα κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης του παιδιού και συμβάλλει στην αίσθηση της ασφάλειας του παιδιού που με τη σειρά της επιτρέπει την ανεξαρτητοποίησή του. Επομένως αν στα πρώτα χρόνια της ανάπτυξης του παιδιού δεν έχει εγκατασταθεί ένας υγιής ασφαλής δεσμός ανάμεσα στο παιδί και το άτομο που είναι υπεύθυνο για τη φροντίδα του, ενδέχεται το άτομο αυτό να τείνει να υιοθετήσει εξαρτητικές συμπεριφορές για να αποκτήσει μια αίσθηση ασφάλειας.

H Bartholomew, επεκτείνοντας την αρχική θεωρία του «Ύφους σύναψης δεσμού» του Bowlby, πρότεινε την οργάνωσή των στρατηγικών οργάνωσης και διατήρησης των διαπροσωπικών σχέσεων σε τέσσερις κατηγορίες, αυτές της ασφάλειας, της φοβικότητας, της υπερεμπλοκής και της απορριπτικότητας. Όταν έχουμε ασφαλή δεσμό παρατηρείται χαμηλό άγχος και υψηλή αναζήτηση εγγύτητας, όταν έχουμε υπερεμπλοκή έχουμε υψηλό άγχος και υψηλή επιζήτηση εγγύτητας. Στον απορριπτικό δεσμό παρατηρείται χαμηλό άγχος και χαμηλή επιζήτηση εγγύτητας και στο φοβικό υψηλό άγχος και χαμηλή επιζήτηση εγγύτητας.

Σύμφωνα με τις τέσσερις στρατηγικές σύναψης δεσμού, είναι δυνατόν να διακρίνουμε τη διαπροσωπική συμπεριφορά, τα συναισθήματα που βιώνονται στην αλληλεπίδραση του εαυτού με τον άλλο και ενδεχομένως να αναμένουμε αντίστοιχους τύπους δεσμών. Συγκεκριμένα, φαίνεται πως τα άτομα που έχουν αναπτύξει φοβικό δεσμό προσκόλλησης,  εξαρτώνται περισσότερο από τους άλλους για την αυταξία τους οπότε αποστασιοποιούνται από τις σχέσεις τους με του άλλους για να μην υποστούν την οδύνη κάποιας απόρριψης ή απώλειας. Εκείνοι που ανέπτυξαν απορριπτικό δεσμό σε πρώιμα στάδια της ανάπτυξής τους έχουν αρνητικές προσδοκίες από τις στενές σχέσεις με τους άλλους οπότε αποφεύγουν τη δέσμευση και προάγουν την αυτονομία τους. Οι «υπερεμπλεκόμενοι» επιλέγουν τη σχεσιακή εγγύτητα καθώς μέσω των δεσμών τους με τους άλλους επικυρώνουν την επισφαλή αυταξία τους και καθίστανται ευάλωτοι από την αποδοχή των άλλων. Όσοι έχουν αναπτύξει ασφαλείς δεσμούς στην πρώιμη φάση της ανάπτυξής τους χαρακτηρίζονται από αυτονομημένη και επαρκή αίσθηση αξίας του εαυτού οπότε επιζητούν την εγγύτητα των σχέσεών τους για να τη διατηρήσουν.

Η σημασία των πρώιμων σχέσεων του βρέφους για τη μετέπειτα εξέλιξη του παιδιού αναδείχθηκε και από τη Melanie Klein, που ως σημαντική εκπρόσωπος του ψυχαναλυτικού ρεύματος των αντικειμενότροπων σχέσεων, υποστήριξε ότι  το βρέφος κατά τους πρώτους μήνες της ζωής του έχει μια συγκεχυμένη αντίληψη του εαυτού του και του κόσμου που το περιβάλλει, οπότε δε μπορεί να αντιληφθεί τη μητέρα ως μια ξεχωριστή οντότητα από το ίδιο. Το σημαντικότερο αντικείμενο για το βρέφος είναι το στήθος, το οποίο αντιμετωπίζεται από το βρέφος με αμφιθυμία καθώς άλλοτε – ως πηγή τροφής και ικανοποίησης- γίνεται αντιληπτό ως «καλό και άλλοτε – εξαιτίας κάποιας αποστέρησης ή ματαίωσης- γίνεται αντιληπτό από το βρέφος ως «κακό». Στη φάση αυτή η μητέρα γίνεται κυρίως αντιληπτή ως στήθος – μερικό αντικείμενο. Αργότερα στη ζωή αν το άτομο αναπτύξει κάποια εξαρτητική συμπεριφορά, η σχέση του με το αντικείμενο μοιάζει με την αμφιθυμική του στάση απέναντι στη μητέρα – στήθος.

Ο Βρετανός παιδίατρος και ψυχαναλυτής ο Donald  Winnicott, εστίασε το ερευνητικό του ενδιαφέρον στην πρώιμη σχέση ανάμεσα στη μητέρα ή το άτομο που έχει κυρίως τη φροντίδα του βρέφους και το ίδιο. Ο Winnicott υποστήριξε ότι το βρέφος προκειμένου να αποκτήσει σταδιακά μια αντίληψη ύπαρξης  και συνοχής του Εγώ, χρειάζεται να απολαύσει πλήρως την πρόνοια και τη φροντίδα του περιβάλλοντός του (holding). Το βρέφος, υπό φυσιολογικές συνθήκες περνά από την κατάσταση της μη –απαρτίωσης σε μια δομημένη απαρτίωση με στόχο να γίνει ένα πρόσωπο, ένα άτομο καθ’αυτό, μέσω της εν-οίκησης της ψυχής στο σώμα. Η γονεϊκή και ιδιαιτέρως η μητρική φροντίδα, έχουν μεγάλη σημασία στο πρώιμο στάδιο ανάπτυξης του παιδιού. Η μητρική φροντίδα σχετίζεται με τη δυνατότητα της μητέρας να αντιλαμβάνεται τις ανάγκες του παιδιού της και να ανταποκρίνεται ανάλογα. Όμως προκειμένου το παιδί να μπορέσει να αναπτυχθεί και να περάσει σταδιακά από την πλήρη εξάρτηση στην ανεξαρτησία, θα πρέπει η μητέρα να αφήσει το χώρο στο παιδί της να δομήσει το Εγώ του, μειώνοντας σταδιακά την εξάρτηση του παιδιού από τη φροντίδα της μητέρας. Αν η μητέρα συνεχίζει να καλύπτει ή και να υπερκαλύπτει τις ανάγκες του παιδιού της, εκείνο θα θεωρεί ότι όλες του οι επιθυμίες πρέπει να ικανοποιούνται άμεσα και θα συνεχίσει να εξαρτάται από κάθε αντικείμενο και θα αναπτύξει ίσως σχέσεις εξάρτησης με αυτό.

Αυτή η διάσταση της εξάρτησης σχετίζεται με την τάση για υπερπροστασία που δείχνουν πολλοί γονείς στα παιδιά τους, μη μπορώντας να σταματήσουν έγκαιρα τις γονικές παροχές και να επιτρέψουν στα παιδιά τους να αναλάβουν μόνα τους την ευθύνη για τη διαχείριση των προσωπικών τους ζητημάτων. Επιπλέον τα παιδιά που τυγχάνουν υπερπροστατευτικής συμπεριφοράς από τους γονείς τους έχουν την τάση να επιδιώκουν άμεση ικανοποίηση των αναγκών τους, να παρουσιάζουν έλλειψη αυτοπεποίθησης και αποφυγή της ανάληψης πρωτοβουλιών στην ενήλικη ζωή.

Το άτομο μπορεί να αναπτύξει εξαρτητικές συμπεριφορές ως διέξοδο στην προσωπική του δυσφορία που προκύπτει ενδεχομένως από τη ματαίωση των επιθυμιών του. Η εφηβεία, είναι μια σημαντική εμπειρία αλλαγής που καθορίζεται από βιολογικούς νόμους και απαιτητικούς κοινωνικούς κώδικες που επηρεάζεται από το οικογενειακό και πολιτιστικό περιβάλλον του ατόμου, τα βιώματα της παιδικής του ηλικίας και την ψυχοσεξοαυαλική του εξέλιξη. Οι αλλαγές της ήβης, επηρεάζουν το σώμα και τον εσωτερικό κόσμο του νεαρού ατόμου και μεταβάλλουν τις αναπαραστάσεις, τις ταυτίσεις και τα συναισθήματά του. Η σταδιακή σεξουαλική του ωρίμανση, καλεί τον έφηβο να αποστασιοποιηθεί από την αναφορά του στους γονείς, να πενθήσει τα γονεϊκά αντικείμενα αγάπης ώστε να μπορέσει να επενδύσει σε νέα αντικείμενα.

Οι διάφορες εξαρτητικές συμπεριφορές (χρήση ουσιών, διατροφικές διαταραχές, αλλά και ορισμένες σεξουαλικές συμπεριφορές) υποδεικνύουν την αποτυχία των διεργασιών της εφηβείας και την ελλιπή επεξεργασία της υποβόσκουσας ψυχικής διαμάχης. Ο έφηβος υιοθετώντας εξαρτητικές συμπεριφορές έχει ως στόχο να εκφορτίσει ψυχική ένταση και άγχος και αναδιοργανώνει αμυντικά την προσωπικότητά του γύρω από την εξαρτητική συμπεριφορά, η οποία του προσφέρει ένα υποκατάστατο αντικειμένου που του επιτρέπει να διατηρήσει το αίσθημα της ταυτότητάς του. Επιπλέον, ο έφηβος επιχειρεί να υποκαταστήσει σχέσεις που ήδη υπάρχουν και από τις οποίες είναι συναισθηματικά εξαρτημένος με το αντικείμενο της εξάρτησής του.

Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για τη χρήση αλκοόλ κατά τη εφηβική ηλικία πατήστε εδώ.

Το αντικείμενο της εξάρτησης λειτουργεί ως παρεμβολή ανάμεσα στον έφηβο και τον Άλλο και του δίνει τη δυνατότητα να θεμελιώσει μια σχέση κυριαρχίας πάνω του. Η σύγκρουση με τους γονείς και η «αρνητική συμπεριφορά» του εφήβου απέναντί τους είναι ο τρόπος με τον οποίο ο έφηβος προσπαθεί να κρατήσει απόσταση από τους γονείς, όμως για όσο διαρκεί η σύγκρουση, ο έφηβος εξασφαλίζει την παράταση της εξάρτησης από τους γονείς. Μια επιπλέον διάσταση της εξάρτησης ενός ατόμου από μια ουσία ή μια συμπεριφορά, έχει να κάνει με την αίσθηση της απομόνωσης από το περιβάλλον που είναι πολλές φορές τραυματικό και με την εντύπωση της ελευθερίας που το άτομο φαίνεται να βιώνει υιοθετώντας μια εξαρτητική συμπεριφορά. Στην πραγματικότητα όμως, αν η εξάρτηση αποκτήσει και τη διάσταση του εθισμού το άτομο ανάγει το αντικείμενο της εξάρτησης ως το σπουδαιότερο κομμάτι της καθημερινότητάς του και οργανώνει τη ζωή του γύρω από αυτό, θυσιάζοντας την ελευθερία του στην πραγματικότητα προκειμένου να ικανοποιήσει την επιθυμία του.

Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για το πώς να απαλλαγείτε από μια κακιά συνήθεια πατήστε εδώ.

Από την Ελεάνα Πανδιά, Επικοινωνιολόγο, ΜΑ, Υπ. Διδάκτoρα Παντείου

Πηγή: http://psychografimata.com/6943/pos-egkathistate-mia-exartisi%CD%BE/

Read More