Δίδυμα παιδιά στην εφηβεία.

Από τη μήτρα της μητέρας τους ακόμα τα δίδυμα αδέρφια συγκρίνονται μεταξύ τους διαρκώς. Ανεξάρτητα για το αν πρόκειται για τις σχέσεις, το σχολέιο, τα αθλήματα ή την κοινωνική ζωή τα δίδυμα αδέρφια προσπαθούν το ένα να είναι καλύτερο από το άλλο. Οι γονείς τους, είναι σημαντικό να γνωρίζουν ότι όσο αδιάφορα και αν δείχνουν, πάντα στο πίσω μέρος του μυαλού τους υπάρχει η απορία αν ο αδερφός ή η αδερφή τους έχουν καταφέρει κάτι καλύτερα από εκείνους. 

 Όλοι ο έφηβοι βρίσκονται στη φάση που κάνουν τα πρώτα βήματα ώστε να ανεξαρτητοποιηθούν, να αυτονομηθούν σε σχέση με την οικογένεια τους και να αποκτήσουν μια αίσθηση μοναδικότητας. Αυτό από μόνο του κάνει την περίοδο της εφηβείας  αρκετά ταραχώδη, τόσο για τους γονείς όσο και για τους ίδιους τους έφηβους. Για τα δίδυμα αδέρφια και τις οικογένειές τους, η ταραχή αυτή είναι διπλή. Τα δίδυμα αδέρφια είναι πιθανό να είναι ευερέθιστα και να εκνευρίζνται με όλα όσα συμβαίνουν γύρω τους. Οι διαφωνίες και οι καβγάδες μεταξύ τους ενδέχεται να είναι συχνότερες και εντονότερες και οι γύρω να μην είναι σε θέση να καταλάβουν το γιατί. Επιπλέον, σε πολλές περιπτώσεις, ακόμα και αν μεταξυ τους καταλαβαίνουν τι συμβαίνει, δυσκολεύονται πολύ να το εξηγήσουν στους άλλους. 

Είναι ουσιώδες τα δίδυμα αδέρφια να αναπτύξουν ξεχωριστές φιλίες και ενδιαφέροντα από πολύ νωρίς στη διάρκεια της ζωής τους. Ενώ κατά τη διάρκεια του Δημοτικού Σχολείου τα δίδυμα συχνά έχουν πολύ ισχυρούς δεσμούς μεταξύ τους, η περίοδος της εφηβείας είναι πολύ διαφορετική, συνήθως με πολλές εντάσεις και επώδυνη. Η αλληλεπίδραση μεταξύ τους γίνεται διαφορετική. Ενώ προηγουμένως ήταν υποστηρικτικοί ο ένας προς τον άλλον, τώρα θυμώνουν, ζηλεύουν και γίνονται κακεντρεχείς. Ωστόσο, υπάρχουν και περιπτώσεις κατά τις οποίες τα δίδυμα αδέρφια κατά την εφηβεία έρχονται ακόμα πιο κοντά το ένα στο άλλο και αναζητούν να έχουν κοινά ενδιαφέροντα και φιλίες.

Οι γονείς συχνά μπερδεύονται και ανησυχούν με την αλλαγή συμπεριφοράς των διδύμων κατά την εφηβεία. Η εχθρική στάση του ενός προς το άλλο ή η υπερεμπλοκή του ενός στη ζωή του άλλου και ο μη διαχωρισμός τους διεγείρουν ερωτηματικά. Περιστατικά με καβγάδες και τσακωμούς που τους οδηγούν ακόμα και στο να μη μιλούν μεταξύ τους για μέρες είναι αναμενόμενα κατά την εφηβεία. 
Μέχρι ποιο σημειο όμως μπορούν να το κάνουν αυτό και από ποιο σημείο και μετά πρέπει να εμπλακούν οι γονείς; Και πότε ειναι η στιγμή να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό; 

Ποια είναι τα περιστατικά που αν συμβαίνουν υποδεικνύουν ότι θα ήταν καλό  να αναζητήσετε βοήθεια;

1. Άγχος αποχωρισμού. Όταν το παιδί παρουσιάζει ιδιαίτερη ανησυχια όταν αποχωρίζεται (ή στην ιδέα και μόνο ότι πρόκειται να αποχωριστεί) τους γονείς ή το δίδυμο αφερφό ή αδερφή.  Για παράδειγμα,  προέφηβοι 10-13 ετών ενδέχεται να αρνούνται να πάνε στο σχολείο σε διαφορετικό τμήμα από το δίδυμο αδερφό ή αδερφή τους.

2. Προβλήματα σχέσεων. Όταν αποτυγχάνουν να συνάψουν φιλίες που να διαρκούν στο χρόνο. Αυτό ενδέχεται να οφείλεται σε μειωμένες κοινωνικές δεξιότητες. Ωστόσο μπορεί να εμπεριέχει θυμό και ζήλια προς κάποιον που έχει δεδομένη τη μοναδικοτητά του.

3. Προβλήματα στο σχολείο. Συχνά η αδυναμία συγκέντρωσης στο σχολείο ή η μειωμένη ακαδημαϊκή απόδοση οφείλεται σε καταθληπτικό συναίσθημα ή μαθησιακές δυσκολίες που ενδέχεται να απορρέουν από τη δυναμική των διδύμων.  

4. Έντονη ζήλια ή ανταγωνισμός προς το δίδυμο αδερφό ή αδερφή. Τα συναισθήματα αυτά προκαλούν μεγάλη ένταση. Τα δίδυμα αδέρφια μπορεί να νιώσουν υπερβολική  ζήλια  και ανταγωνισμό μεταξύ τους για διάφορα πράγματα (φίλους, αυτοκίνητα, παρέες, βαθμούς κ.α.). Μερικά δίδυμα αδέρφια έχουν την ανάγκη να είναι όλα «σε ισοπαλία» γεγονός που είναι αδύνατο, με αποτέλεσμα να αναπτύσσται ένας προβληματικός δεσμός μεταξύ τους.

5. Απομόνωση. Όταν τα δίδυμα αδέρφια περνούν όλο τους το χρόνο μαζί και μοιράζοντι τα πάντα, απομονωμένα από το κοινωνικό σύνολο. Η συνακόλουθη έλλειψη εμπιστοσύνης και η αδυναμία δοκιμής  νέων πραγμάτων χωρίς την παρουσία του άλλου είναι προφανές ότι μόνο επιβαρυντικά μπορεί να λειτουργήσει στη μεταξύ τους σχέση αλλά και στον καθένα ξεχωριστά. 

Η δυναμική που υπάρχει στη σχέση μεταξύ δύο διδύμων και ο ρόλος που παίρνει ο καθένας στη μεταξύ τους σχέση επηρεάζεται άμεσα από τη συναισθηματική κατάσταση και το επίπεδο ασφάλειας και επιτυχίας που βιώνει ο καθένας. Η ζήλια, ο ανταγωνισμός και η γενικότερη έλλειψη ευχαρίστησης είναι σημάδια ενός διαταραγμένου δεσμού μεταξύ των διδύμων. Η επέμβαση σε αυτό το δεσμό και η διασφάλιση μιας υγιούς σχέσης μεταξύ τους είναι μια πολύ σημαντική διαδικασία που απαιτεί πολλή προσπάθεια και χρόνο από όλη την οικογένεια.

Και ναι, είναι πιθανό να χρειαστείτε επαγγελματική βοήθεια. Η εφηβεία είναι σημαντική περίοδος για την ανάπτυξη των διδύμων, καθώς είναι η περίοδος κατά την οποία χτίζονται τα θεμέλια για ανεξάρτητη και ψυχολογικά υγιή και ευτυχισμένη ζωή. 

Αναζητήστε τις βαθύτερες αιτίες των αντιπαραθέσεων μεταξύ των δίδυμων παιδιών σας. Το να μειώνετε προσωρινά τις εντάσεις δεν λύνει το πρόβλημα. Υπάρχουν συχνά θέματα ταυτότητας που βρίσκονται πίσω από κάθε αντίδρασή τους και θα τους βοηθούσε πολύ να είστε εκεί ώστε να μοιραστούν τους προβληματισμούς τους. Αρκεί να μην ασκείτε κριτική και να είστε ανοιχτόμυαλοι.

Συμβουλές για να μεγαλώσετε συναισθηματικά ικανοποιημένα δίδυμα αδέρφια.

Τα τελευταία χρόνια με την ανάπτυξη των μεθόδων τεκνοποιείας, είναι πολύ πιο συχνό από ότι στο παρελθόν να πραγματοποιούνται πολλαπλές κυήσεις. Πέρα από την ευτυχία που φέρνουν στην οικογένεια, τα δίδυμα ή τα τρίδυμα προκαλούν και άγχος στους γονείς σχετικά με το μεγάλωμά τους. 

Καλείστε να είστε αποτελεσματικοί και οργανωμένοι, συνεπείς στο χρόνο και ικανοί να προσφέρετε φροντίδα στα παιδιά μέσα σε λογικά πλαίσια. Επιπλεον, αντιλαμβανόμενοι το βαθύ δέσιμο που έχουν μεταξύ τους είναι πολύ σημαντικό να υποστηρίζετε την υγιή ανάπτυξη και συναισθηματική τους ωρίμανση καθώς οδηγούνται προς την ενηλικίωση. Μόλις αντιληφθείτε τον τρόπο που σχετίζονται μαζί σας αλλά και μεταξύ τους, θα μπορέσετε να είστε πολύ πιο αποτελεσματικοί και επιτυχημένοι γονείς. 

Τι να κάνετε:

Να δείχνετε κατανόηση στον ιδιαίτερο δεσμό που έχουν μεταξύ τους. Παρατηρήστε τα για να κατανοήσετε καλύτερα τον τρόπο με τον οποίο συνδέονται. Επιπλέον δεν είναι κακό να διαβάσετε και να ενημερωθείτε όσο καλύτερα μπορείτε για τον τρόπο που σχετίζονται τα δίδυμα αδέρφια τόσο μεταξύ τους όσο και με τους άλλους.

Φροντίστε να εξασφαλίσετε το αίσθημα της μοναδικότητας για κάθε παιδί. Αυτό θα προσφέρει αρμονία και λιγότερες διαμάχες κατά την εφηβική και ενήλικη ζωή. Το συναισθηματικό δέσιμο με κάθε ένα από τα δίδυμα παιδιά σας θα πρέπει να είναι μοναδικό και διαφορετικό για το καθένα.
Θεωρήστε το κάθε παιδί ανεξάρτητο και φερθείτε στο καθενα με διαφορετικό τρόπο. Μην περιμένετε ότι τα παιδιά σας θα είναι μαζί συνέχεια και μην τους συμπεριφέρεστε σα να είναι ενότητα.

Αποφύγετε να αναφέρεστε σε αυτά ως «τα δίδυμα» αλλά χρησιμοποιείστε τα ονόματά τους κανονικά όπως κάνετε και με τα υπόλοιπα παιδιά σας. Επιπλέον, σιγουρευτείτε ότι δε συμπεριφέρεστε στο καθενα σα να είναι το μισό μιας ολότητας για παράδειγμα το ένα δίδυμο να είναι το καλό και το άλλο το κακό.

Τα δίδυμα και τα τρίδυμα αδέρφια έρχονται στον κόσμο μαζί. Ο αποχωρισμός του ενός από το άλλο όμως γίνεται από τη στιγμή της γέννησής τους και πρόκειται για μια οδυνηρή για αυτά διαδικασία. Πρέπει να δειχνετε ευαισθησία και σεβασμό στην ιδιαίτερη επαφή που έχουν μεταξύ τους, αναγνωρίζοντας όμως ότι δε είναι ένα, αλλα ότι το καθένα αποτελεί μια ολότητα. 

Προσπαθείστε να μαθαίνετε τι είναι αυτό που δημιουργεί κάθε φορά την αντίδραση και την ένταση μεταξύ τους. Αναρωτηθείτε για τους λόγους που τα παιδιά σας δεν είναι ικανοποιημένα το ένα με το άλλο.  Ποιος ο δικός σας ρόλος σε αυτό; Μήπως το ένα από τα δύο νιώθει «το αγαπημένο της μαμάς και του μπαμπά»; Μήπως το ένα έχει περισσότερα προνόμια από το άλλο; Μήπως εξαρτώνται περισσότερο από όσο θα έπρεπε το ένα από το άλλο; 

Κατανοήστε τις δράσες και τις αντιδράσεις μεταξύ τους. Το να λεκτικοποιείτε αυτό που πιστεύετε ότι συμβαίνει μεταξυ τους θα βοηθήσει τόσο εσάς όσο και τα παιδιά σας.

Αναγνωρίστε ότι τα παιδιά σας είναι ιδιαίτερα. Μιλήστε τους για το τι σημαίνει το ότι είναι δίδυμα ή τρίδυμα και πώς αυτό διαφέρει από το να είναι απλά αδέρφια. Εξηγήστε τους ότι είναι ιδιαίτερα και τι σημαίνει αυτό. Ρωτήστε τα αν τους αρέσει που έιναι δίδυμα. Πείτε τους πώς θα σας άρεσε να σχετίζονται μεταξύ τους και παροτρύνετέ τα να σας πούν τι σχέση θα ήθελαν εκείνα να έχουν μεταξύ τους. 

Τι να αποφύγετε:

Μην αμφισβητήσετε τη δύναμή τους. Τα δίδυμα είναι δυνατό να γίνουν διπλός μπελάς για κάποιους γονείς (όχι μόνο σε σχέση με υλικά αγαθά και υπόχεώσεις, όσο και σε ψυχολογικό επίπεδο). Αντικειμενικά, τα δίδυμα ή τρίδυμα αδέρφια είναι δυνατό να προκαλέσουν αναταρχή στους γονείς και τα υπόλοιπα αδέρφια τους. Και αυτό γιατί μπορούν πολύ πιο έυκολα να «κάνουν κόμμα». Αν αναζητήσετε και καταφέρετε να βρείτε τα σημάδια που υποδεικνύουν μια τέτοια κατάσταση, θα βοηθηθείτε πολύ στο να προλαμβάνετε τέτοιου είδους περιπέτειες.

Μην αφήσετε τα δίδυμα ή τρίδυμα αδέρφια να εξαρτώνται το ένα από το άλλο. Συχνά πολυάσχολοι γονείς αφήνουν τα αδέρφια να περνούν πολύ χρόνο μαζί για πολλές ώρες κάθε μέρα ενδεχομένως και συνέχεια. Κάτι τέτοιο επηρεάζει τη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών. Πάρα πολύς χρόνος μαζί, τους δημιουργεί υπερεξάρτηση του ενός από το άλλο, που είναι πολύ δύσκολο να λυθεί στην περίπτωση που παγιωθεί. Συνακόλουθα, θα υπάρχουν επιπτώσεις στη σχολική επίδοση και τις κοινωνικές δεξιότητες. Επομένως, σιγουρευτέιτε ότι τα δίδυμα αδέρφια δεν παίζουν συνεχώς και αποκλειστικά μαζί. Φροντίστε να περνούν και χρόνο με άλλα παιδιά (ξεχωριστά και μαζί), αλλά και μόνα τους. 

Μην αδιαφορείτε όταν τσακώνονται. Συχνά τα δίδυμα αφέρφια τσακώνονται για φαινομενικά μηδαμινούς λόγους και συχνά οι γονείς, εκνευρισμένοι από τους συνεχείς καβγάδες συνηθίζουν να πειθαρχούν και να τιμωρούν και τα δυο αδέρφια, χωρίς να ασχολούνται πραγματικά με το τι έχει συμβεί μεταξύ τους. Άλλοι, βλέπουν το ένα ως το πιο άτακτο ή αυτό που προκαλεί προβλήματα, δίνοντας στο άλλο την εικόνα αυτού που δεν κάνει ποτέ λάθος. Και οι δύο αυτοί τρόποι αντίδρασης είναι επιβλαβείς για τη συναισθηματική ευημερία των παιδιών. Είναι σημαντικό να προσπαθείτε να καταλάβετε ακριβώς τι έχει συμβεί προτού προβείτε σε επιπλήξεις και συνέπειες των πράξών τους. Κάντε το με τον καλύτερο τρόπο που μπορείτε και μετά φροντίστε να επιβάλετε διαφορετικές συνέπειες για το καθένα από τα δίδυμα ανάλογα με το μερίδιο ευθύνης  και τα ενδιαφέροντά του. 


Αποφύγετε να τραβούν την προσοχή. Είναι σύνηθες για τους άλλους να παρακολουθούν με περιέργεια τα δίδυμα και τρίδυμα αδέρφια, αφού αυτό δεν είναι το πιο συχνό. Ωστόσο, είναι πολύ σημαντικό να προσπαθήσετε να μειώσετε τέτοιες συμπεριφορές όσο γίνεται περισσότερο, καθώς αυτό μπορεί  να τα κάνει να  νιώθουν διαφορετικά και να αλλοιώσει την εικόνα εαυτού και την ανεξαρτησία τους. 

Επιπλέον, θα ήταν πολύ χρήσιμο να ζητήσετε από τους φίλους και την οικογένειά σας να μην αποκαλούν τα παιδιά σας «τα δίδυμα» ή «τα τρίδυμα», ειδικά αν τα γνωρίζουν τόσο καλά ώστε να τα ξεχωρίζουν και να μπορούν να τα αποκαλούν με τα ονόματά τους. Το αίσθημα της ανεξαρτησίας στα παιδιά  θεμελιώνεται μόλις μάθουν να αναγνωρίζουν το όνομά τους, το οποίο σίγουρα δε είναι «τα δίδυμα»

Μην τα ντύνετε με τα ίδια ρούχα.  Φροντίστε το κάθε παιδί να έχει του δικά του ρούχα καθώς, το να μοιράζονται τα ίδια (αφού φορούν το ίδιο νούμερο) είναι μεν πρακτικό αλλά δημιουργεί μια υπερεμπλεγμένη σχέση μεταξυ τους που δεν τους δίνει τη δυνατότητα να αυτονομηθούν. Αυτού του είδους ο δεσμός θα περιπλέξει τη ζωή τους αφού θα τους κάνει να νιώθουν δυσφορικά σε πλαίσια όπου δεν είναι μαζί. Επομένως, από τη στιγμή που η ατομικότητα κρίνεται πολύτιμο χαρακτηριστικό είναι πολύ σημαντικό, φροντίστε να τους την εξασφαλίσετε από πολύ νωρίς στη ζωή τους. Αποφύγετε λοιπόν να έχουν κοινή γκαρνταρόμπα και να φορούν τα ίδια ρούχα, εκτός αν πρόκειται για κάποια συγκεκριμένη περίσταση όπου όλα τα παιδιά φορούν το ίδιο (π.χ. σχολική γιορτή, παρέλαση).

Συνοψίζοντας, η ανατροφή διδύμων γενικά είναι μια πρόκληση για τους γονείς. Καλείστε να δίνετε λύσεις σε τσακωμούς, καβγάδες και αντιζηλίες  πολύ συχνότερα από ότι αναμένατε. Παράλληλα είστε αυτοί που πρέπει να ενισχύσετε την ατομικότητα και την ανεξαρτησία του καθενός, αναγνωρίζοντας και δείχνονντας σεβασμό στον ιδιαίτερο δεσμό που υπάρχει μεταξύ τους, προκειμένου να τους εξασφαλίσετε μια υγιή συναισθηματική και ψυχική ανάπτυξη.

Ιδιαίτερα το διάστημα της εφηβείας η πρόκληση για τους γονείς επεκτείνεται και σε ακαδημαϊκό, κοινωνικό και διαπροσωπικό επίπεδο. Τις περισσότερες φορές η σχέση μεταξύ των διδύμων κατά την εφηβεία είναι τόσο ευεργετική, όσο και καταστροφική.

Τελικά τα δίδυμα ή τρίδυμα αδέρφια μεταφράζονται στα μυαλά των γονιών τους ως πολλαπλή ευτυχία, πολλαπλή πρόκληση, μερικές φορές μηδαμινός ύπνος και υπέρμετρη προσωπική ωρίμανση. Είναι πραγματικά ευλογία και προνόμιο το γεγονός ότι καλείστε να αναθρέψετε και να διαπαιδαγωγήσετε δίδυμα και τρίδυμα παιδιά και να τα οδηγήσετε τελικά στις ανεξάρτητες ενήλικες ζωές τους. Κάθε στάδιο αποτελείται από προκλήσεις αλλα και  ανταμοιβές. Και το να απολαύσετε το ταξίδι αυτό  αποτελεί μέρος του σχεδίου και προαπαιτούμενο ώστε να τα καταφέρετε!

Πολυδώρου Χριστίνα

Read More

Σχολικός εκφοβισμός (bullying). Πώς εκδηλώνεται και τι να κάνω αν το παιδί μου είναι θύμα ή θύτης bullying;

Γιατί τα παιδιά πέφτουν θύματα ή γίνοται θύτες σχολικού εκφοβισμού (bullying); 

Αν δεν έχετε βιώσει τον σχολικό εκφοβισμό μπορεί να μην είστε σε θέση να καταλάβετε πόσο καταστροφικό μπορεί να γίνει, ειδικά για έναν έφηβο. Εκτός από το ότι είναι εξαιρετικά τραυματική σαν εμπειρία, είναι δυνατό να προκαλέσει συναισθήματα τρόμου, θυμού και να οδηγησει ακόμα και στην κατάθλιψη  ή και την αυτοκαταστροφική συμπεριφορά. Ως εκ τούτου, μια συμπεριφορά bullying δε θα πρέπει να γίνεται ανεκτή σε κανένα πλάισιο. Είτε είστε θύμα bullying ή γονιός ή εκπαιδευτικός και νομίζετε ότι κάποιο παιδί έχει στοχοποιηθεί και ότι έχει πέσει θύμα σχολικού εκφοβισμού υπάρχουν πράγματα που μπορείτε και πρέπει να κάνετε για να το αντιμετωπίσετε.

Μύθοι και αλήθειες.

Μύθος: Σχολικός εκφοβισμός θεωρείται μόνο όταν υπάρχει σωματική βία. Τα λόγια δεν μπορούν να προκαλέσουν τίποτα.
Αλήθεια: Υπάρχουν παιδιά που έχουν κάνει κακό στον εαυτό τους έπειτα από bullying που τους έγινε λεκτικά, σε επίπεδο σχέσεων ή μέσω διαδικτύου. Τα λόγια όντως μπορούν να πληγώσουν και μπορούν να έχουν καταστροφική επίδραση στη συναισθηματική κατάσταση των παιδιών και των εφήβων.

Μύθος: Το δικό μου παιδί δε θα μπορούσε ποτέ να εκφοβίσει κανέναν.
Αλήθεια: Όλα τα παιδιά κάνουν λάθη και παρασύρονται. Είναι μέρος της ανάπτυξής τους. Οι γονείς που δεν δέχονται ότι τα παιδιά τους θα μπορούσαν να προκαλέσουν πρόβλημα σε  κάποιο άλλο παιδί το κάνουν πολύ δύσκολο για τα παδιά να λάβουν τη βοήθεια που χρειάζονται.

Μύθος: Οι μαθητές που δημιουργούν προβλήματα και κοροϊδεύουν τους άλλους είναι κακά παιδιά και πρέπει να αποβάλονται από το σχολείο.
Αλήθεια: Υπάρχουν πολλοί λόγοι γιατί  ένα παιδί προβαίνει σε τέτοιες πράξεις. Άλλα παιδιά υιοθετούν αυτή τη συμπεριφορά γενικά, ενώ άλλα προβαίνουν σε αυτη όταν είναι πολύ αγχωμένα ή  καταπιεσμένα.

Μύθος: Ένα παιδί μπορεί να είναι θύμα ή θύτης bullying. Δε γίνεται και τα δυο.
Αλήθεια: Τα παιδιά μπορεί  να αλλάζουν ρόλους και να γίνονται τη μια θύτες και την άλλη θύματα. Για παράδειγμα, ένα παιδί της ΣΤ’ Δημοτικόύ που κοροϊδεύει τα μικρότερα παιδιά,  μπορεί  να υποστεί bullying όταν πάει στην Α’ Γυμνασίου από τα μεγαλύτερα. Ή ένας έφηβος που δεν του μιλούν τα άλλα παιδιά όταν βγαίνει στην πλατεία, ενδέχεται να γίνεται εκδικητικός και να υιοθετεί  κακοποιητική συμπεριφορά μέσω διαδικτύου

Ο σχολικός εκφοβισμός (bullying) είναι μια επαναλαμβανόμενη επιθετική συμπεριφορά που μπορεί να έχει διάφορες μορφές. Άλλες φορές εκδηλώνεται με σωματική βια, άλλες λεκτικά ή και σε επίπεδο σχέσεων.

Συνήθως τα παιδιά που υφίστανται κακοποιητικές συμεριφορές από συνομιλήκους τους νιώθουν πληγωμένα, φοβισμένα, αβοήθητα, απελπισμένα, απομονωμένα, ντρέπονται και πολλές φορές νιώθουν ότι είναι δικό τους το λάθος και έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση. Δεν είναι απίθανο ακόμα και να σκεφτούν την αυτοκτονία ή να κάνουν κακό στον εαυτό τους. Επιπλέον, υπάρχει περίπτωση να αναπτυξουν κάποια ψυχική ασθένεια, όπως κατάθλιψη ή κάποια αγχώδη διαταραχή με συνηθέστερη τη διαταραχή μετατραυματικού άγχους (PTSD).  Τέλος δεν είναι απίθανο αυτά τα παιδιά να εμφανίσουν σχολική άρνηση ή ακόμα και να διακόψουν τη φοίτησή τους στο σχολείο, προκειμένου να αποφύγουν την επαφή με τους συνομίληκους που τους δημιουργούν το πρόβλημα.

Το πιο καταστροφικό χαρακτηριστικό του σχολικού εκφοβισμού είναι η επαναληψιμότητά του. Συνήθως δεν είναι κάτι που συμβαίνει μια φορά, αλλά διαρκεί για καιρό και το παιδί το υφίσταται ξανά και ξανά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το παιδί- θύμα να βρισκεται σε διαρκή φόβο για το πότε θα ξανασυμβεί και τι θα γίνει αυτή τη φορά.

Οι κυριότερες μορφές σχολικού εκφοβισμού (bullying) 

• Σωματική βία (Κλοτσιές, μπουνιές, σπρωξιές ή απειλή ότι θα τα κάνει  κάποιος / Κλοπή, κρύψιμο ή καταστροφή προσωπικών αντικειμένων κάποιου άλλου/ Πειράγματα,  παρενόχληση ή εξευτελισμός. Το να βάζουν κάποιον να κάνει πράγματα που δε θέλει.)
• Λεκτική βία (Παρατσούκλια, κοροϊδία, σαρκασμός, προσβολές ή άδικες κατηγορίες)
• Διαδικτυακός εκφοβισμός (cyber- bullying).

Οι 5 κυριότεροι λόγοι που ένα παιδί  μπορεί να υφίσταται σχολικό εκφοβισμό (bullying)

Από τη στιγμή που φαίνεται το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού να βρίσκεται σε κορύφωση τα τελευταία χρόνια προκαλώντας τραυματικές εμπειρίες, αλλά και σοβαρότερες διαταραχές στους εφήβους (π.χ. κατάθλιψη, σχολική άρνηση, αγχώδεις διαταραχές ή και αυτοχειρία), είναι σημαντικό να εξετάσουμε πώς τα «κακά παιδιά» επιλέγουν τους στόχους τους.
Παρακάτω παρατίθενται οι συνηθέστεροι λόγοι που ένας έφηβος στοχοποιείται και καταλήγει θύμα bullying.

1. Ομοφυλόφιλος ή αμφιφυλόφιλος έφηβος (gay ή bisexual)
Έρευνες  έχουν δείξει ότι ομοφιλόφιλοι έφηβοι γίνονται θύματα bullying δύο με τρεις φορές συχνότερα από ότι ετεροφιλόφιλοι συμμαθητές τους. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν μάλιστα οι μελέτες που καταλήγουν στο ότι από όλες τις ομάδες μαθητών οι ομοφιλόφιλοι είναι αυτοί που έχουν τις μικρότερες πιθανότητες να υιοθετήσουν κακοποιητικές συμεριφορές προς τους συνομιλήκους τους αργότερα.  Ακόμα και αν το θύμα δεν είναι στην πραγματικότητα ομοφιλόφιλο, οι επικριτές του συχνά χρησιμοποιούν υποτιμητικές λέξεις σχετικά με την ομοφιλοφιλία τις οποίες του κολλάνε.

Ο σχολικός εκφοβισμός δεν είναι απλώς μια ιεροτελεστία ή μέρος του να έιναι κανείς ομοφιλόφιλος. Στην πραγματικότητα έχει αντίκτυπο στη βιολογική και ψυχική κτάσταση του ατόμου που διαμορφώνεται και αυξάνει κατά πολύ τον κίνδυνο το άτομο να απομονωθεί ή να κάνει κακό στον εαυτό του.

2. Ντροπαλό ή κοινωνικά αδέξιο παιδί
Παιδιά που είναι ντροπαλά ή που δεν έχουν ανεπτυγμένες κοινωνικές δεξιότητες γίνονται συχνά θύματα σχολικού εκφοβισμού. Οι θύτες αναζητούν θύματα με χαμηλή αυτοεκτίμηση και ελπίδες, που θα ντραπούν ή θα φοβηθούν να αναφέρουν την παραβιαστική συμπεριφορά σε κάποια μορφή εξουσίας (π.χ. εκπαιδευτικοί ή γονείς)

3. Παιδιά με μαθησιακές διαταραχές και με συμπεριφορικές ή συναισθηματικές δυσκολίες.
Γενικά, τείνουν να στοχοποιούνται παιδιά που παρουσιάζουν κάποια διαφορετικότητα. Έρευνες έχουν δείξει ότι παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες ή συμπεριφορική ή συναισθηματική ανωριμότητα ή κάποια διαταραχή γίνονται πολύ συχνά θύματα bullying. Για παράδειγμα, παιδιά με Διάσπαση Ελλειμματικής προσοχής- Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ) δυσκολεύονται να ακολουθήσουν τα υπόλοιπα  παιδιά της τάξης και συχνά τους κοροϊδεύουν γι’αυτό.

4. Παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Συχνά στοχοποιούνται παιδιά που δε θα έμπλεκαν σε κάποιο καβγά, άρα δε θα αντιδρούσαν επιθετικά στην κακοποίηση. Παιδιά των οποίων η γλώσσα του σώματος, η ομιλία ή η γενικότερη συμπεριφορά δεν επιδεικνύει ότι θα ανέφεραν κάποια κοροϊδία ή μια σωματική επίθεση σε κάποιον υπεύθυνο, συχνά γίνονται οι εύκολοι  στόχοι. Οι περισσότεροι από αυτούς τους εφήβους είναι απλά πολύ ήσυχα, εσωστρεφή παιδιά που καλό θα ήταν να ενθαρρυνθούν ώστε να μη νιώθουν ότι κάνουν κάτι κακό και να μη νιώθουν ότι αυτοί προκάλεσαν την άσχημη συμπεριφορά που υφίστανται.

5. Παιδιά που θέτουν σε κίνδυνο τη φήμη και το κύρος άλλων.
Τα παιδιά που προβαίνουν σε κακοποιηικές συμπεριφορές προς τους συνομιλίκους τους και γίνονται θύτες bullying συχνά φέρονται άσχημα σε αυτούς που θέτουν σε κίνδυνο τη φήμη ή το κύρος τους στο σχολέιο ή στις παρέες. Από τη φύση τους έτσι κι αλλιώς αυτά τα παιδιά είναι επιθετικά και θεωρούν ότι είναι ανώτεροι από τους άλλους. Ένας έφηβος του οποίου οι ακαδημαϊκές ή γυμναστικές επιδόσεις είναι απειλιτικές για έναν αντιδραστικό έφηβο, είναι δυνατό να αποτελέσει το νέο του «εχθρό».

Οι 5 κυριότεροι λόγοι που ένας έφηβος μπορεί να γίνεται θύτης σχολικόυ εκφοβισμόυ (bullying)

Γιατί κάποια παιδιά γίνονται κακοποιητικοί; Γεννιούνται «κακά παιδιά» ή υπάρχει κάποιος λόγος που συμπεριφέρονται έτσι; Τι τους κανει να μην νιώθουν συμπόνια και συγκατάβαση (αυτό που εμείς οι ψυχολόγοι ονομάζουμε ενσυναίσθηση);

Παρακάτω παρουσιάζονται οι συνηθέστεροι λόγοι που ένα παιδί υιοθετεί κακοποιητική συμπεριφορά προς τους συνομιλήσους του:

1. Προβλήματα στο σπίτι
Το bullying είναι μια συμπεριφορά που μαθαίνεται και στην πορεία υιοθετείται από τον έφηβο. Αν και κάθε νέος μπορεί να γίνει θύτης bullying, πιστεύεται ότι προβλήματα στο σπίτι είναι ικανά να αυξήσουν τον κίνδυνο ενα παιδί να αποκτήσει τέτοια συμπεριφορά. Παιδιά που αντιμεωπίζουν τα ακόλουθα στο σπίτι, είναι πιο πιθανό να έχουν θυμό τον οποίο κατευθύνουν προς άλλα παιδιά ή εφήβους:
• Παραμέληση
• Ανεπαρκής γονεϊκή κηδεμονία
• Διαφωνίες και διαμάχες μεταξύ των γονέων
• Σωματική, συναισθηματική ή σεξουαλική κακοποίηση
• Έλλειψη ζεστασιάς και στοργής
• Έλλειψη οριοθέτησης και συνεπειών παράβασής τους

2. Προσωπικότητα
Κανένας γονιός δε θέλει το παιδί του να κάνει bullying  σε άλλα παιδιά. Ωστόσο, μερικά παιδιά έχουν κάποια γνωρίσματα στην προσωπικότητά τους που τους καθιστούν λίγο πιο επιρεπείς σε αυτή τη συμπεριφορά. Σύμφωνα με έρευνες, τα περισσότερα παιδιά που υιοθετούν τέτοια συμπεριφορά έχουν τα παρακάτω χαρακτηριστικά (ή κάποια από αυτά):

Είναι:
• Επιθετικοί
• Παρορμητικοί
• Κυριαρχικοί
• Με μειωμένη ενσυναίσθηση και κοινωνικές δεξιότητες

3. Άγχος
Η εφηβεία είναι γενικά μια ηλικία έντονου άγχους. Ορισμένοι έφηβοι διοχετεύουν το άγχος τους αυτό προς τους συμμαθητές ή τους συνομιλήκους τους.

Το άγχος των εφήβων συνήθως οφείλεται σε:
• Πίεση από το σχολείο ή χαμηλή ακαδημαϊκή επίδοση
• Οικογενειακές συγκρούσεις
• Λίγοι φίλοι ή μη υποστηρικτικό κοινωνικό δίκτυο
• Ανησυχία για εξωτερική  εμφάνιση
• Θύματα bullying στο παρελθόν ή τώρα

Με το να επιτίθενται σε άλλα παιδιά αισθάνονται ότι παίρνουν τον έλεγχο σε κάτι και κερδίζουν μια πλασματική αίσθηση ανωτερότητας. Σε πολλές περιπτώσεις, τα παιδιά αυτά είχαν υπάρξει και οι ίδιοι θύματα σχολικού εκφοβισμού κατά το παρελθόν. Όταν προβαίνουν, λοιπόν, σε αυτή τη συμπεριφορά νιώθουν ότι έχουν τη δύναμη που τόσο πολύ αναζητούσαν όταν ήταν στην απέναντι μεριά.

4. Υπερβολική αυτοπεποίθηση
Παλαιότερα πιστεύαμε ότι τα παιδιά «βασάνιζαν» τους συμμαθητές τους για λόγους που σχετίζονταν με τη χαμηλή τους αυτοεκτίμηση. Ωστόσο, οι έρευνες σήμερα δέιχνουν ότι τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά νιώθουν πολύ καλά με τον εαυτό τους. Πολλές φορές είναι εξυπνότερα, ψηλότερα, πλουσιότερα, δημοφιλέστερα και ομορφότερα από αυτούς που κοροϊδεύουν, γεγονός που τους επιτρέπει να νιώθουν ανώτεροι. Το να γίνονται σκληροί απέναντι στους άλλους είναι ένας τρόπος να νιώσουν πιο δυνατοί και να διοχετεύσουν το άγχος και  την ένταση που βιώνουν.

5. Ανασφάλεια
Αν και αρκετα από τα κακοποιητικά παιδιά τα έχουν καλά με τον εαυτό τους, υπάρχουν και άλλα που στρέφονται σε αυτή τη συμπεριφορά εξαιτίας της μεγάλης τους ανασφάλειας. Ενδεχομένως πιστεύουν ότι παρενοχλώντας άλλα παιδιά θα εντυπωσιάσουν τους φίλους τους, θα γίνουν πιο δημοφιλείς και προσφιλείς ή θα προκαλέσουν το γέλιο άρα και την επιδοκιμασία των άλλων.

Αν υποπτεύεσετε ότι κάποιο παιδί που βρίσκεται κοντά σας είναι θυτης ή θύμα σχολικού εκφοβισμού, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να ενεργήσετε άμεσα!  Τόσο οι θύτες όσο και τα θύματα είναι παιδιά που υποφέρουν από έντονα και επιτακτικά συναισθήματα, κατάθλιψη ή συναισθηματικές δυσκολίες και δυσκολίες συμπεριφοράς. Θα μπορούσαν να βοηθηθούν ουσιαστικά από συμβουλευτικά ή θερπευτικά προγράμματα αν τους δοθεί η  ευκαιρία. Η χρυση οδηγία είναι πάντα μια: Μιλήστε με το παιδί σας και τους εκπαιδευτικούς του, ώστε κανένα άλλο παιδί να μη βρεθεί σε δύσκολη θέση από κάποιον συμμαθητή του.

Συμβουλές προς γονείς και εκπαιδευτικούς προκειμένου να αναγνωρίσουν και να σταματήσουν τον σχολικό εκφοβισμό (bullying).

Οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς τόσο των θυμάτων όσο και των θυτών του σχολικού εκφοβισμού μπορούν να παίξουν πολύ σημαντικό ρόλο στην πρόληψη, την αναγνώριση, αλλά και τη διακοπή τέτοιων περιστατικών στο χώρο του σχολείου αλλά και γενικότερα. Η δημιουργία ενός ασφαλούς, μη στρεσογόνου περιβάλλοντος τόσο στο σπίτι όσο και στο σχολείο προλαμβάνει την ένταση και το άγχος που μπορεί να οδηγήσει στο σχολικό εκφοβισμό.

Ανεξάρτητα από το πόση μεγάλη έκταση έχει πάρει το πρόβλημα, υπάρχουν συχνά πολλές παρανοήσεις από τη μεριά των γονιών σχετικά με το τι πραγματικά συμβαίνει.

1. Εντοπίστε τα προειδοποιητικά σημάδια που υποδεικνύουν ότι ένα παιδί υφίσταται bullying.
Αν ένα παιδί υφίσταται bullying αυτό μπορεί να μην είναι προφανές στους γονείς ή τους εκπαιδευτικούς του. Τα περισσότερα περιστατκά συμβαίνουν όταν οι ενήλικες δεν είναι μπροστά, όταν τα παιδιά είναι μόνα (π.χ. στους διαδρόμους του σχολείου ή στο δρόμο της επιστροφής στο σπίτι). Οι υπεύθυνοι συνήθως υιοθετούν μια συμπεριφορά που κρύβει τις πραγματικές τους πράξεις από τους μεγάλους και τα θύματα συνήθως τους καλύπτουν, λόγω του ότι ντρέπονται  για το ότι βρίσκονται σε αυτή τη θέση ή φοβούνται.

2. Ενεργήστε έτσι ώστε να σταματήσετε το bullying.

Μιλήστε στα παιδιά για τον σχολικό εκφοβισμό. Και μόνο το ότι θα μιλήσετε μαζί του σχετικά με το θέμα αυτό θα είναι μια μεγάλη ανακούφιση για το παιδί που υφίσταται το bullying. Να είστε υποστηρικτικοί και να δώσετε χώρο στο παιδί να εκφράσει τα συναισθήματά του χωρίς να κρίνετε ή να κατηγορείτε.

Απομακρύνετε το «δόλωμα». Εαν ο λόγος που το παιδί σας έχει στοχοποιηθεί είναι συγκεκριμένος, προσπαθείστε να απομακρύνετε αυτόν το στόχο. Αν για παράδειγμα το κοροϊδεύουν για αυτά που φοράει, προσπαθείστε να το παροτρύνετε να ντύνεται διαφορετικά ή αν του ασκούν κριτική για το ότι παίρνει μαζί του κολατσιο από το σπίτι, δώστε του χρήματα να πάρει κάτι από το κυλικείο του σχολείου.

Αναζητείστε βοήθεια για το παιδί που είναι φοβισμένο. Φροντίστε να γνωστοποιηθεί σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου ότι το παιδί σας υφίσταται bullying. Είναι εξαιρετικά ανακουφιστικό να γνωρίζει ότι δεν χρειάζεται πια να το αντιμετωπίει μόνο του αλλά έχει υποστήριξη.

Βοηθήστε το παιδί να μην απομονωθεί από τα υπόλοιπα. Οι έφηβοι που έχουν φίλους και κοινωνικά δίκτυα είναι πιο προφυλαγμένοι και μπορούν να διαχειριστούν καλύτερα τον εκφοβισμό καθώς έχουν συμμάχους. Αναζητείστε τρόπους να διευρύνουν τους κοινωνικούς τους κύκλους και να έχουν παρέες. Για παράδειγμα, προτρέψτε τους να ξεκινήσουν κάποιο ομαδικό χόμπι.


Μετά το σχολικό εκφοβισμό.

Ο σχολικός εκφοβισμός είναι μια τραυματική εμπειρία για τον καθένα. Ακόμα και όταν τα κακοποιητικά επεισόδια σταματήσουν, παραμένουν συναισθήματα φόβου, θυμού, ανησυχίας και απελπισίας. Η πρώτη αντίδραση του παιδιού θα είναι να απομακρυνθεί από τους άλλους. Ωστόσο, η απομόνωση θα κάνει τα πράγματα χειρότερα. Η επικοινωνία και η σύνδεση με συνομιλήκους που δε ήταν μέρος του εκφοβισμού θα βοηθήσει το παιδί να το αντιμετωπίσει. Προτρέψτε το να προσπαθήσει να διατηρήσει τις θετικές σχέσεις που έχει διαμορφώσει και να αποφύγει το να μένει μόνος του για το μεγαλύτερο διάστημα της μέρας.

Προτρέψτε το παιδί να δώσει χρόνο στον εαυτό του να ξεπεράσει τα τραυματικά γεγονότα που έχει βιώσει. Θα ήταν λάθος να το πιέσετε να το ξεπεράσει αμέσως. Θα πρέπει να προετοιμαστεί ότι θα βιώσει δύσκολα συναισθήματα και να το κάνει χωρίς να νιώθει ενοχές ή ότι θα κριθεί γι’ αυτή τη δύσκολη φάση που περνάει. Θα ήταν πολύ βοηθητικό να μιλήσει σε κάποιον έμπιστο φίλο  ή κάποιο μέλος της οικογένειάς του γι’ αυτό. Αν κριθεί απαραίτητο, θα μπορούσε να απευθυνθεί και σε κάποιον ειδικό.

Το αίσθημα του αβοήθητου. Για να ξεπεραστεί και να αντικατασταθεί από την ελπίδα και τον έλεγχο θα μπορούσε να έρθει σε επαφή με άλλα παιδιά που έχουν υποστεί bullying, να γράψει ευχαριστήρια γράμματα σε ανθρώπους που τον βοήθησαν στα δύσκολα περιστατικά που πέρασε ή να ενταχθεί σε μια ομάδα που οργανώνει δράσεις ενάντια στο σχολικό εκφοβισμό.

Εξωτερίκευση του θυμού με θετικό τρόπο. Αποτρέψτε το παιδί από το να χρησιμοποιήσει το θυμό που έχει για να εκδικηθεί αυτούς που τον έφεραν σε δύσκολη θέση. Αντίθετα, προτρέψτε τον να αναζητήσει τρόπους να ελέγχει το θυμό του και να μάθει ασφαλείς τρόπους να ηρεμεί.

Φροντίδα του εαυτού. Προσπαθήστε να φροντίσετε ώστε το παιδί να φροντίζει τον εαυτό του στη δύσκολη αυτή περίοδο που περνάει. Εξασφαλίστε ότι τρώει σωστά και  κοιμάται καλά και επαρκώς. Ενθαρρύνετέ το να γυμνάζεται. Ένα υγιές σώμα αυξάνει την ικανότητα του ατόμου να αντιμετωπίσει το άγχος που βιώνει λόγω των τραυματικών γεγονότων που έχει περάσει.

Η επιστροφή στο σχολείο μετά το σχολικό εκφοβισμό

Ο έφηβος επιστρεφοντας στο σχολείο αφού έχει υποστεί bullying έχει να αντιμετωπίσει  αυτούς που του φέρθηκαν άσχημα. Κάτι τέτοιο θα του φαίνεται τρομακτική προοπτική. Ενδέχεται να θέλει να το αποφύγει ή να προτιμά να αλλάξει σχολέιο. Κάτι τέτοιο όμως, θα έχει αντίκτυπο στη σχολική του επίδοση, θα τον απομάκρυνει από τους φίλους του και θα μειώσει τις ευκαιρίες για κοινωνική δικτύωση. Δυτυχώς, κάθε σχολείο έχει μαθητές που εκφοβίζουν άλλους, επομένως η αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος δεν είναι παντα η καλύτερη λύση.

Το να ξεπεράσει  ένα παιδί το σχολικό εκφοβισμό που έχει βιώσει είναι μια διαδικασία που χρειάζεται χρόνο και πολλή προσοχή. Το κάθε παιδί χρειάζεται το δικό του χρόνο και το αντιμετωπίζει με το δικό του ρυθμό. Ωστοσο, αν έχει περάσει μεγάλο δάστημα που δεν είναι καλά ή εαν βλέπετε συμπτώματα που σας ανησυχούν και δεν υποχωρούν, ίσως θα χρειαστεί να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό, καθώς ενδέχεται να χρειάζεται επαγγελματική βοήθεια για να ξεπεράσει την τραυματική εμπειρία που έχει βιώσει. Εμπιστευτείτε το ένστικτό σας. Αν νιώσετε ότι το χρειάζεται, μη διστάσετε να του προσφέρετε τη βοήθεια που έχει ανάγκη.


Πώς να το διαχειριστείτε αν το παιδί σας είναι θύτης σχολικού εκφοβισμού (bullying).

Είναι δύσκολο για κάθε γονιό να μάθει ότι το παιδί του φέρνει σε δύσκολη θέση τους συνομιλήκους του. Όσο νωρίτερα το διαπιστώσετε και το αναφέρετε στο σχολείο ή αναζητήσετε  βοήθεια, τόσο περισσότερες πιθανότητες θα έχει το παιδί σας να αποφύγει τις μακροπρόθεσμες συνέπειες που μπορεί να του προκαλέσει η υιοθέτηση μιας τέτοιας συμπεριφοράς. Παιδιά που γίνονται με οποιοδήποτε τρόπο κακοποιητικά προς τους συνομιλήκους τους:

• Έχουν περισσότερες πιθανότητες να κάνουν χρήση και αναπτύξουν εξάρτηση από το αλκοόλ ή από ναρκωτικά το μέλλον

• Είναι πιο πιθανό να μπλέκονται σε καβγάδες, να βανδαλίζουν ξένες περιουσίες και να αποβληθούν από το σχολείοκατά την εφηβεία.

• Έχουν διπλάσιες πιθανότητες να προβούν σε εγκληματικές ενέργειες από ότι οι υπόλοιποι συνομίληκοί τους και τετραπλάσιες πιθανότητες να προβούν σε παρανομίες κατά την ενήλικη ζωή.

• Είναι πιο πιθανό να μην διαμορφώνουν σταθερές διαπροσωπικές σχέσεις και να γίνουν κακοποιητικοί προς την οικογένεια που θα διαμορφώσουν στο μέλλον.

Προειδοποιητικά σημάδια ότι το παιδί σας γίνεται κακοποιητικό προς τους συνομιλήκους του:

• Γίνεται συχνά επιθετικός και βίαιος προς τους άλλους
• Μπλέκεται σε καβγάδες
• Πηγαίνει συχνά στο γραφείο του διευθυντή για επίπληξη
• Έχει περισσότερα χρήματα ή καινούρια πράγματα και δεν σας εξηγεί πού τα βρήκε
• Κατηγορεί συχνά άλλους
• Δεν αναλαμβάνει την ευθύνη των πράξεών του
• Έχει φίλους που εκφοβίζουν άλλα παιδιά
• Έχει ανάγκη να κερδίζει ή να είναι ο  καλύτερος σε όλα

Ο σχολικός εκφοβισμός (bullying) είναι συχνά μαθημένη συμπεριφορά

Παιδιά που φαίρονται άσχημα σε άλλα παιδιά στο σχολείο ενδέχεται να μαθαίνουν την επιθετική συμπεριφορά και το θυμό από το σπίτι. Έρευνες έχουν δείξει ότι για την επιθετικότητα μερικών εφήβων ευθύνεται το ότι παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια που βασίζονται στη βια. Αν και πρόκειται για ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα, ως γονείς καλό θα ήταν να έχετε έλεγχο στο χρόνο που τα παιδιά σας εκτίθενται σε βίαιες σκηνές, είτε πρόκειται για ταινίες, την τηλεόραση ή παιχνίδια.

Ως γονείς, αποτελείτε το πρότυπο για τα παιδιά σας. Επομένως ο τρόπος που συμπεριφέρεστε τόσο στα ίδια όσο και μεταξύ σας επηρεάζει τον τρόπο που μαθαίνουν να συνδιαλέγεται με τους άλλους.

Συμπεριφορές που θα πρέπει να αποφεύγετε προκειμένου να μην γινει το παδί σας θύτης σχολικού εκφοβισμού (bully)

• Να κατηγορείτε ή να υβρίζετε τον προπονητή, τον διαιτητή ή οποιονδήποτε της αντίπαλης ομάδας όταν παρακολουθείτε κάποιον αγώνα στον οποίο συμμετέχει το παιδί σας
• Να βρίζετε και να κατηγορείτε τους γύρω οδηγούς όταν ειστε στο αυτοκίνητο με το παιδί.
• Να εξευτελίζετε το σερβιτόρο ή  πωλητή για κάποιο λάθος που έκανε όταν βρίσκεστεσε κάποιο κατάστημα.
• Να μιλάτε αρνητικά για συμμαθητές, γονείς ή εκπαιδευτικούς του παιδιού. Με αυτόν τον τρόπο μαθαίνει ότι επιτρέπεται να κριτικάρει και να μιλάει άσχημα στους άλλους.

Τι να κάνετε:

Μάθετε περισσότερα για τη ζωή του παιδιού σας. Αν η δική σας συμπεριφορά στο σπίτι δεν είναι αυτή που επηρεάζει αρνητικά το παιδί, ειναι πιθανό οι φίλοι ή οι παρέες του να τον ενθαρρύνουν να έχει κακοποιητική συμπεριφορά. Ενδέχεται να προσπαθεί να κρατήσει τις φιλίες του και να γίνει αγαπητός και γι’ αυτό να φαίρεται έτσι. Μιλήστε μαζί του. Όσο περισσότερα πράγματα καταλαβαίνετε για τη ζωή του, τόσο πιο εύκολο θα είναι για εσάς να καταλάβετε την πηγή του προβλήματός του.

Δώστε του πληροφορίες σχετικά με το σχολικό εκφοβισμό (bullying). Ενδέχεται το παιδί σας να δυσολεύεται στην κοινωνική του ζωή, ή να μην είναι σε θέση να κατανοήσει πόσο καταστροφική μπορεί να γίνει η συμπεριφορά του προς τους άλλους. Προσπαθήστε να ενισχύσετε την ενσυνάισθησή του ενθαρρύνοντάς  τον να μπει στη θέση των θυμάτων του όταν τους φαίρεται άσχημα. Υπενθυμίστε του ότι η συμπεριφορά του μπορεί να έχει ακόμα και νομικές συνέπειες.

Βοηθήστε το να διαχειριστεί το άγχος του. Αναζητείστε μαζί του ή διδάξτε του θετικους τρόπους να διοχετεύσει το άγχος του. Ενδέχεται ο λόγος που προβαίνει σε άσχημες συμπεριφορές προς τους άλλους να έχει να κάνει με το ότι δυσκολεύεται να διαχειριστεί το άγχος που βιώνει το ίδιο ή που υπάρχει γενικά στο σπίτι. Το καθημερινό στρες, οι ανησυχίες και τα προβλήματα δημιουργούν ένα ασταθές περιβάλλον στο σπίτι που δυσχεραίνει τα πράγματα. Η άσκηση, το να περνάτε χρόνο στη φύση ή να παίζετε με ένα κατοικίδιο ζώο είναι τρόποι που το παιδί άλλα και εσείς θα  μπορούσατε να χαλαρώσετε και να αποβάλετε το άγχος.

Θέστε όρια σχετικά στη χρήση ηλεκτρονικών και άλλων τεχνολογικών μέσων. Γνωστοποιήστε στο παιδί ότι θα παρακολουθείτε τη χρήση που κάνει σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές, e-mail, μηνυμάτα και τηλεόραση. Φροντίστε να μειωθεί ο χρόνος που παίζει ηλεκτρονικά παιχνίδια ή παρακολουθεί τηλεόραση. Είναι γνωστό άλλωστε ότι υπάρχουν εκπομπές και παιχνίδια που έχουν ως κύριο γνώμονα τη βία και προβάλλουν αρνητικές αρχές, μειώνοντας με αυτόν τον τρόπο την αξία της ενσυναίσθησης και νομιμοποιώντας την επιθετικότητα.

Βάλτε σταθερούς κανόνες συμπεριφοράς. Σιγουρευτείτε ότι το παιδί κατανοεί τους κανόνες που έχετε θέσει και το αποτέλεσμα που θα έχει η παράβασή τους. Εκείνα θεωρούν ότι  δε χρειάζονται πια  να τους οριοθετείτε και να δουλεύετε μαζί τους θέματα πειθαρχίας. Ωστόσο, η έλλειψη ορίων στην κρίσιμη αυτή ηλικιακή φάση υποδεικνύει ανεπάρκεια του γονεϊκού ρόλου ως προς το χρόνο, τη φροντίδα και  την προσοχή που δείχνετε στις ανάγκς των παιδιών σας.

Σε κάθε περίπτωση, είναι πολύ σημαντικό να επέμβετε άμεσα αν έχετε την υποψία ότι ο έφηβος που βρίσκεται στο περιβάλλον σας φαίρεται άσχημα σε κάποιο άλλο παιδί. Είναι απόλυτα κατανοητό ότι η θέση σας είναι δύσκολη και ότι φαίνεται το άλλο παιδί να έχει μεγαλύτερη ανάγκη και υποστήριξη από το δικό σας. Ωστόσο, πίσω από μια επιθετική συμπεριφορά κρύβεται μεγάλη ένταση, αγωνία και δυσφορία. Επομένως, είναι πάρα πολύ σημαντικό να προσπαθήσετε να βοηθήσετε το παιδί σας να καταλάβει πόσο άσχημο είναι αυτό που κάνει και να υιοθετήσει μια πιο υγιή κοινωνικά συμπεριφορά. Σε περίπτωση που νιώθετε ότι η δική σας υποστήριξη δεν αρκεί ή ότι θα νιώθατε μεγαλύτερη ασφάλεια αν μεριμνούσε για το θέμα ένας ειδικός, μη διστάσετε να απευθυνθείτε σε κάποιον.


Πολυδώρου Χριστίνα

Read More

Διακοπές Χριστουγέννων με χωρισμένους γονείς

Οι γιορτινές μέρες των Χριστουγέννων μπορεί να γίνουν πραγματικά δύσκολες για ένα γονιό που δεν ζει με τα παιδιά  του. Οι γονείς αυτοί συχνά νιώθουν ζήλια, μοναξιά, σταναχώρια, θυμό ακόμα και μνησικακία. Ενδεχομένως σκέφτονται ότι όλες οι άλλες οικογένειες γιορτάζουν και διασκεδάζουν ενωμένες, ενώ οι ίδιοι είναι πιο απομονωνμενοι και μόνοι από ότι όλο τον υπόλοιπο χρόνο.

Αυτή η συνθήκη είναι δυνατό να προκαλέσει άγχος και ένταση και  θα βοηθούσε πραγματικά να μιλήσετε σε κάποιον για αυτά που πραγματικά αισθάνεστε. Μερικοί γονείς που δεν ζουν πλέον με τα παιδιά τους στεναχωριούνται που δε θα είναι εκεί να δουν τα παιδιά τους να ανοίγουν τα δώρα τους τα Χριστούγεννα. Είναι πολύ ματαιωτικό το συνάισθημα αυτό. Ωστόσο, θα μπορούσατε να κάνονίσετε με τον άλλο γονέα να βρεθείτε κάποιες από τις γιορτινές μέρες με τα παιδιά σας. Το καλύτερο θα ήταν οι συνεννοήσεις αυτές να γίνουν όσο το δυνατό νωρίτερα, ώστε να υπάρχει ο χρόνος να κανονίσετε τις μέρες και τις ώρες που θα περάσετε με τα παιδιά και να τις οργανώσετε. Αν για παράδειγμα τα παιδιά θα περάσουν τη μέρα των Χριστουγέννων με τον άλλο γονέα, μπορείτε να έχετε συμφωνήσει συγκεκριμένες ώρες που θα περάσετε για να τους δώσετε τα δώρα τους. 

Θα μπορούσατε να κάνετε κάποια συμφωνία να περνάτε μαζί με τα παιδιά σας τη μέρα των Χριστουγέννων κάθε δεύτερο χρόνο. Αν αυτό δεν έιναι εφικτό, θα μπορούσατε να οργανώσετε μια άλλη μέρα «Χριστουγέννων», οπότε θα δημιουργήσετε και θα περάσετε όλη τη γιορτινή ατμόσφαιρα των Χριστουγέννων με τα παιδιά σας. Θα κάνετε με αυτόν τον τρόπο όλα όσα θέλετε να κάνετε με τα παιδια σας τα  Χριστούγεννα, αλλά θα είναι μια άλλη μέρα εκείνης της εβδομάδας. Με αυτόν τον τρόπο όλοι θα περάσετε μια γιορτινή χριστουγεννιάτικη μέρα, και  τα παιδιά σας θα το χαρούν διπλά.


Να κάνετε μακροπρόθεσμα πλάνα

Το να προγραμματίζετε σωστά και με σαφή τρόπο τις διακοπές των Χριστουγέννων με τον άλλον γονέα, και η συμφωνία αυτή να έχει διάρκεια και συνέπεια στο χρόνο, καθώς και το να είστε ευέλικτοι στις αποφάσεις αυτές είναι πολύ καθοριστικά και βοηθητικά και για εσάς, αλλά και για τα παιδιά. Για παράδειγμα, είναι πολύ όμορφο όταν ακόυμε γονείς να λένε: « Η μεγάλη μου κόρη θα περάσει φέτος τα Χριστούγεννα με τον παέρα της. Μου είναι πολύ δύσκολο και θα στεναχωρηθώ πολύ αλλά πρέπει να είναι δίκαιη απέναντί του.» Μπορεί να σας φαίνεται υπερβολικό, αλλά θα σας βοηθούσε πολύ να γνωρίζεττε τι θα γίνει τα Χριστούγεννα απο τον προηγούμενο χρόνο. Έτσι, υπάρχει ένα πρόγραμμα και γνωρίζουν όλοι και προετοιμάζονται  για το πώς θα περάσουν τις γιορτές. Δεν το κάνει πιο εύκολο για το γονιό που δε θα έχει τα παιδιά του μαζί, αλλά του δίνει χρόνο να προετοιμαστεί για αυτό.

Η επίσκεψη στους παππούδες

Η κατάσταση αυτή επηρρεάζει και τους παππούδες. Η ιδέα ότι το εγγγόνι τους δε θα περάσει μαζί τους ή ότι δε θα το δουν τη μέρα των Χριστουγέννων τους ανησυχεί. Όπως και ο γονέας που δε θα περάσει τη γιορτινή αυτή μέρα με τα παιδιά, έτσι και οι παππούδες, μπορούν να γιορτάσουν τα Χριστούγεννα κάποια άλλη μέρα μαζί τους και να τους δώσουν τα δώρα τους. 

Το κυνήγι του καλύτερου δώρου και πώς να κάνετε το χρόνο που περνάτε μαζί τους ιδιαίτερο.

Ο χρόνος που περνάτε με τα  παιδία σας το διάστημα των Χριστουγέννων πρέπει να είναι ιδιαίτερος. Πολλοί χωρισμένοι γονείς προσπαθούν να ξεπεράσουν ο ένας τον άλλον, κάτι το οποίο τους προκαλεί άγχος και δυσαρέσκεια. Πολλές φορές δεν καταφέρνουν να πετύχουν τις προσδοκίες τους και νιώθουν ότι έρχονται δεύτεροι στην καρδιά των παιδιών τους και χάνουν το χρόνο που θα μπορούσαν να περάσουν μαζί τους όμορφα. 

Επιπλέον, οι γονείς που δεν μένουν μαζί με τα παιδία τους νιώθουν ότι ανταγωνίζονται τον άλλο γονέα όταν έρχεται η στιγμή να αγοράσουν τα δωρα των παιδιών. Έτσι, τους αγοράσουν ακριβά δώρα ή  οργανώνουν εκδρομές φαντασμαγορικές. Όταν, λοιπόν, ο ένας γονιός ξοδεύει μεγάλα ποσά για τα παιδιά, ο άλλος μπορεί να νιώσει ότι δεν έχει τη δυνατότητα άλλα εχει την υποχρέωση να ξοδέψει  και εκείνος το ίδιο ποσό. Όλο αυτό, οδηγεί σε μεγάλη ανησυχία, καθώς οι γονείς νιώθουν ότι θα απογοητεύσουν τα παιδιά τους αν δεν έχουν τα χρήματα να ανταγωνιστούν τον άλλο γονέα.

Το να εξηγήσετε στα παιδιά σας ότι δε θα τους πάρετε τα δώρα που θέλουν, μπορεί να είναι δύσκολο, αλλά εκείνα θα εκτιμήσουν την ειλικρίνειά σας. Προσπαθήστε να μην τους δίνετε απαντήσεις του τύπου: «Γιατί το λέω εγώ», αλλά να τους δίνετε εξηγήσεις, λέγοντας π.χ. ότι το συγκεκριμένο δωρο δε θεωρείτε ότι είναι κατάλληλο ή ότι είναι πολύ ακριβό για εσάς. 

Γονείς που θα περάσουν τα Χριστούγεννα μόνοι


Εαν δε θα έχετε την ευκαιρία να περάσετε τα Χριστούγεννα με τα παιδιά σας, δείτε αν θα μπορούσατε να κανονίστε να περάσετε την ημέρα με κάποιο οικογενειακό ή φιλικό σας πρόσωπο. Εαν κάποιος κοντινός σας βρίσκεται στην ίδια κατάσταση με εσάς, θα μπορούσατε να κανονίσετε κάτι μαζί του, ή να τον καλέσετε στο σπίτι σας για φαγητό, ώστε να μην περάσετετην ημέρα μόνοι. 

Αν ο γονιός δε θέλει να δει τα παιδιά τα Χριστούγεννα.

Μερικές φορές ο γονιός που μένει με τα παιδιά μπορεί να βρεθεί στη θέση να εξηγήσει στα παιδιά του οτι ο  άλλος γονέας δε θα μπορέσει ή δε θέλει να δει τα παιδιά τις μέρες αυτές. Κάτι τέτοιο προκαλέι άγχος και δυσφορία. Είναι πολύ δύσκολη η θέση σας, ωστόσο, θα ήταν πολύ βοηθητικό να παραμείνετε θετικοί και να προσπαθήσετε να μην κρίνετε τον άλλο γονέα μπροστά στα  παιδιά, όσο θυμωμένοι και αν είστε μαζί του.

Πολυδώρου Χριστίνα

Read More

Ανακοινώνοντας τη διάγνωση του αυτισμού σε οικογένεια και φίλους.

Πώς να εξηγήσετε τον αυτισμό στην οικογένεια και τους στενούς σας φίλους, ώστε να γίνουν σύμμαχοί σας.

Η κοινοποίηση στους γονείς και την ευρύτερη οικογένειά σας, ότι το παιδί σας διαγνώστηκε πρόσφατα με αυτισμό, είναι μία απαιτητική διαδικασία.

Παρά το γεγονός ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι γνωρίζουν την ύπαρξη του αυτισμού, υπάρχει ακόμα αρκετή παραπληροφόρηση. Τα μέλη της οικογένειάς σας ίσως να μην γνωρίζουν τι ακριβώς είναι αυτισμός ή ίσως έχουν περιορισμένη ή και λανθασμένη αντίληψη σχετικά με την εκδήλωσή του. Δεν αποκλείεται η εικόνα που έχουν στο μυαλό τους για τον αυτισμό να μην ανταποκρίνεται στην εικόνα του παιδιού σας.

Μία άλλη πιθανότητα είναι να προσπαθήσουν να απορρίψουν και να αρνηθούν τη διάγνωση  μία κατανοητή αντίδραση σε περίπτωση που δεν έχουν ενημερωθεί σωστά. Ίσως προσπαθήσουν να σας πείσουν ότι αντιδράτε υπερβολικά ή ότι επειδή το παιδί σας είναι λίγο διαφορετικό, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχει αυτισμό.

Το γεγονός όμως ότι αποφασίσατε να περάσει το παιδί σας από τη διαδικασία της αξιολόγησης δηλώνει ότι η ανάπτυξή του διαφέρει από τη συνηθισμένη ανάπτυξη ή αν είναι μεγαλύτερης ηλικίας, ότι παρουσιάζει δυσκολίες και καθυστερήσεις σε βασικά θέματα. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ίσως να μην είναι εμφανή σε όλα τα μέλη της οικογένειάς σας. Είναι σημαντικό όμως οι κοντινοί σας άνθρωποι να είναι σύμμαχοί σας και να βοηθούν το παιδί και είναι βέβαιο ότι η προσπάθεια που θα χρειαστεί να κάνετε για να έρθουν με το μέρος σας τελικά θα ανταμειφθεί.

Ακολουθούν μερικές συμβουλές που ίσως φανούν χρήσιμες, καθώς πρόκειται για μία δύσκολη και συναισθηματική συζήτηση:

Εστιάστε σε δείγματα συμπεριφοράς

Αναφέροντας κάποια δείγματα συμπεριφοράς του παιδιού που έχουν παρατηρήσει και οι ίδιοι, είναι ένας τρόπος να εξηγήσετε σε συγγενείς και φίλους τι είναι ο αυτισμός και τον λόγο για τον οποίο έγινε η διάγνωση στο παιδί σας.

Για παράδειγμα, αν το παιδί δεν πραγματοποιεί βλεμματική επαφή και δυσκολεύεται να επικοινωνήσει με τα άλλα παιδιά, μπορείτε να εξηγήσετε ότι αυτό δεν οφείλεται στο ότι είναι ντροπαλό ή αγενές, αλλά ότι πρόκειται για ένα από τα συμπτώματα του αυτισμού. Αντίστοιχα, το ότι το παιδί αντιδρά συναισθηματικά σε κάθε επαφή με τα μέλη της ευρύτερης οικογένειας, μπορεί να οφείλεται στο ότι αντιμετωπίζει δυσκολία στο να διαχειριστεί οποιαδήποτε αλλαγή της καθημερινής ρουτίνας, ένα ακόμα χαρακτηριστικό των παιδιών στο φάσμα του αυτισμού.

«Όταν κατανοήσουν ότι το παιδί παρουσιάζει, ακούσια, κάποιες ιδιαιτερότητες , θα έχει τεθεί η βάση για μία ευρύτερη συζήτηση σχετικά με την έννοια του αυτισμού», λέει οMichael Rosenthal , νευροψυχολόγος στο Child Mind Institute .

Αναφερθείτε στα βασικά χαρακτηριστικά του αυτισμού

Ενημερώστε τους ότι τα είδη συμπεριφοράς που συνδέονται με τον αυτισμό χωρίζονται σε δύο κατηγορίες:

Δυσκολίες σε κοινωνικές δεξιότητες: Τα παιδιά με αυτισμό ίσως να μην ανταποκρίνονται στα κοινωνικά σχόλια. Είναι πιθανό να αντιμετωπίζουν δυσκολία με το λόγο, αλλά και με τη μη λεκτική επικοινωνία, όπως τις εκφράσεις του προσώπου και την βλεμματική επαφή.

Περιορισμένα ή επαναλαμβανόμενα μοτίβα συμπεριφοράς και ενδιαφερόντων: Ενδεικτικά παραδείγματα αυτού είναι το παιδί να προσκολλάται σε ρουτίνες και «τελετουργικά», όπως το να τρώει το ίδιο φαγητό, να θέλει να διατηρεί το ίδιο πρόγραμμα ή να ακολουθεί την ίδια διαδρομή. 

Είναι επίσης συνηθισμένο για τα παιδιά με αυτισμό να παρουσιάζουν έντονο ενδιαφέρον για συγκεκριμένα θέματα, όπως για παράδειγμα, να θέλουν να μιλούν συνέχεια για τρένα ή για μία αγαπημένη τους ταινία.

Ίσως ρωτήσουν τι προκαλεί τον αυτισμό

Τα βασικά θέματα που πρέπει να αναφερθούν είναι τα εξής:

• Ο αυτισμός είναι μία ισόβια νευροαναπτυξιακή διαταραχή.
• Είναι εκ γενετής διαταραχή.
• Δε δημιουργείται από τα εμβόλια.
• Δεν προκαλείται από λανθασμένους χειρισμούς των γονέων

Το παιδί σας ίσως να μην ανταποκρίνεται στην εικόνα που έχουν οι άλλοι για τον αυτισμό

Είναι απαραίτητο να εξηγήσετε ότι ο αυτισμός καλύπτει ένα φάσμα ειδών συμπεριφοράς και ότι η εμφάνιση, ο βαθμός εκδήλωσης, αλλά και τα είδη των συμπτωμάτων διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Για παράδειγμα, κάποια άτομα είναι λιγομίλητα, ενώ άλλα υπερβολικά ομιλητικά. Είναι πιθανό να μιλούν ασταμάτητα, αλλά δυσκολεύονται να συμμετάσχουν επιτυχώς σε αμφίδρομη συζήτηση.

ΗMandi Silverman , ψυχολόγος στο Child Mind Institute , αναφέρει: «Θεωρούμε ότι τα παιδιά με αυτισμό είναι σαν τις χιονονιφάδες× ούτε μία δεν είναι όμοια με κάποια άλλη. Το ότι ένα παιδί με αυτισμό μπορεί να συμπεριφέρεται ή να μιλάει με έναν συγκεκριμένο τρόπο δεν σημαίνει ότι και κάποιο άλλο παιδί με αυτισμό θα παρουσιάζει τα ίδια χαρακτηριστικά».

Εξηγήστε πώς η διάγνωση θα βοηθήσει το παιδί

Συχνά θεωρείται ότι η διάγνωση θα «στιγματίσει» αρνητικά το παιδί και ότι λόγω αυτής, οι άνθρωποι θα το αντιμετωπίζουν με ιδιαίτερο τρόπο, υποβαθμίζοντας τις ευκαιρίες, αλλά και την αυτοεκτίμησή του. Στην πραγματικότητα όμως, ισχύει ακριβώς το αντίθετο. Είναι καθησυχαστικό να ξέρει κανείς ότι οι αδυναμίες (όπως και οι δυνατότητες) του παιδιού έχουν συγκεκριμένη ονομασία, είναι απολύτως κατανοητές και όχι τόσο σπάνιες όσο τις θεωρούν.

Επιπλέον, μετά τη διάγνωση, η οικογένειά σας δικαιούται θεραπείες και υπηρεσίες, οι οποίες είναι απαραίτητες για την εκπαίδευση και την εξέλιξη του παιδιού.

Να είστε προετοιμασμένοι για δύσκολες αντιδράσεις

Κάθε μέλος της οικογένειας μπορεί να έχει διαφορετική αντίδραση όταν μάθει για τη διάγνωση του παιδιού. Κάποιοι αντιδρούν με ανακούφιση, καθώς αντιμετωπίζουν τη διάγνωση ως μία εξήγηση στις μέχρι τώρα δυσκολίες. Κάποιοι συγγενείς μπορεί να αισθανθούν λυπημένοι ή και συντετριμμένοι. Είναι φυσιολογικό τα συναισθήματά τους να εναλλάσσονται. Είναι επίσης πιθανό να απορρίψουν τη διάγνωση, κάτι που θα σας κάνει να νιώσετε λύπη, αλλά και να επιφέρει απομόνωση.

«Αρχικά, η διάγνωση αποτελεί πολύ σημαντικό γεγονός. Σε κάποιες περιπτώσεις, η διάγνωση οδηγεί τους γονείς στην αναθεώρηση της μέχρι τώρα αντίληψής τους σχετικά με την έννοια της μητρότητας και της πατρότητας,» αναφέρει ηDr .Silverman . Το ίδιο ισχύει και για τους παππούδες. «Ορισμένες φορές, οι συγγενείς, όπως και οι γονείς, χρειάζονται χρόνο μέχρι να συνειδητοποιήσουν και να αποδεχτούν την κατάσταση. Δεν είναι σπάνιο να υπάρξουν εκδηλώσεις απογοήτευσης, σύγχυσης ή ακόμη και θυμού. Εξάλλου, μερικές φορές όλοι χρειαζόμαστε λίγο χρόνο για να επεξεργαστούμε μία κατάσταση», υποστηρίζει.

Να δώσετε στα μέλη της οικογένειάς σας το περιθώριο να εκφράσουν τα αισθήματά τους. Ωστόσο, ενημερώστε ότι δουλεύετε με μία ομάδα ειδικών για να επιτευχθεί το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για το παιδί. Μπορείτε επίσης να τους πείτε πόσο σημαντικοί είναι οι ίδιοι, τόσο για εσάς όσο και για το παιδί και ότι ελπίζετε ότι θα σας στηρίξουν.

Εάν είναι απαραίτητο, μιλήστε στον γιατρό σας

Εφόσον οι αντιδράσεις των μελών της οικογένειας δεν παρουσιάζουν βελτίωση, οDr .Rosenthal προτείνει να σκεφτείτε τον λόγο για τον οποίο συνεχίζουν να αντιδρούν. Υποστηρίζει ότι οι τρεις βασικοί λόγοι είναι οι εξής:

Δεν κατανοούν τον αυτισμό, επομένως οδηγούνται στην άρνηση.

Θεωρούν ότι γνωρίζουν τι είναι ο αυτισμός και δε συμφωνούν ότι η διάγνωση είναι σωστή.
Δεν ξέρουν πώς να διαχειριστούν την κατάσταση και αποφεύγουν να την σκέφτονται, καθώς τους είναι επίπονο.

«Έχω παροτρύνει στο παρελθόν τους γονείς του παιδιού να φέρουν σε συνεδρία κάποιο μέλος της ευρύτερης οικογένειας εφόσον αυτό αντιμετωπίζει δυσκολίες στο να αντιληφθεί ή να διαχειριστεί την κατάσταση», αναφέρει. «Η ψυχοπαιδαγωγική εκπαίδευση μπορεί να φανεί χρήσιμη σε οποιονδήποτε και εάν το άτομο αυτό έχει μία άκρως λανθασμένη αντίληψη σχετικά με τη διάγνωση ή αισθάνεται αβοήθητο, είναι μία καλή ευκαιρία να ενημερωθεί».

ΟDr .Rosenthal αναφέρει επίσης ότι σε περίπτωση που η διαδικασία αξιολόγησης βρίσκεται σε εξέλιξη αυτή την περίοδο, θα ήταν μία καλή ιδέα να πηγαίνετε στις συνεδρίες ενημέρωσης μαζί με τα μέλη της οικογένειας που δυσκολεύονται να αποδεχτούν την κατάσταση.

Ζητήστε βοήθεια από τους άλλους

Αυτό θα βοηθήσει όχι μόνο εσάς τους ίδιους, αλλά και τους ανθρώπους στους οποίους απευθύνεστε για βοήθεια. Ενώ είναι στη φύση μας να θέλουμε να βοηθήσουμε την οικογένεια και τους φίλους μας, κάποιες φορές διστάζουμε επειδή δεν βρίσκουμε τον κατάλληλο τρόπο ή φοβόμαστε ότι υπερβαίνουμε τα όρια. Επομένως, αν θέλετε βοήθεια, ζητήστε την.

Συζητήστε με άλλους γονείς

Σε κάποιες περιπτώσεις, όταν οι γονείς συνειδητοποιήσουν τη σημασία της διάγνωσης, νιώθουν συντετριμμένοι και μόνοι. ΗDr .Silverman υποστηρίζει ότι κάτι ιδιαίτερα βασικό, εκτός της σωστής θεραπείας, είναι το να περνούν χρόνο με γονείς άλλων παιδιών που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού. «Η παρέα με άλλους γονείς θα σας κάνει να νιώσετε πιο δυνατός και το αίσθημα της μοναξιάς και της απομόνωσης θα μειωθεί αισθητά. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να έχεις ανθρώπους που αντιλαμβάνονται την κατάσταση,» αναφέρει.

Ο γιατρός του παιδιού σας ίσως μπορεί να σας συστήσει κάποια τοπική ομάδα υποστήριξης. Εναλλακτικά, θα μπορούσατε να αναζητήσετε στο διαδίκτυο ή να έρθετε σε επαφή με άλλους γονείς σε ομάδες αθλημάτων ή δραστηριοτήτων για παιδιά με ειδικές απαιτήσεις.

Πηγή: https://upbility.gr/blogs/blog/anakoinonontas_ton_aytismo

Read More

Θυμός στην προεφηβεία. Τι κάνουμε;

Φοβάστε ότι το παιδί σας που διανύει την περίοδο της προεφηβείας θα εξελιχθεί σε ένα θυμωμένο έφηβο; 
Φοβάστε ότι υπάρχει περίπτωση να κληθεί να αντιμετωπίσει δυσαρεστα συναισθήματα κατα τη εφηβεία και αναρωτιέστε αν θα μπορούσατε να κάνετε κάτι για να το αποτρέψετε;

Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για το συναίσθημα του θυμού πατήστε εδώ.

Αυτό σημαίνει ότι είστε πολύ διορατικοί ώστε να μπορείτε να δείτε δυσκολίες εν τη γενέσει τους. Τα προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει ένα παιδί είναι δυνατό να  έχουν επίδραση στη ζωή του εφήβου που  διαμορφώνεται. Ένας θυμωμένος έφηβος είναι συνήθως ένας νέος που έχει αναγκαστεί να καταπιέζει τα συναισθήματά του για μεγάλο διάστημα. Και η πραγματικότητα που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι προέφηβοι και οι έφηβοι στο σχολέιο και την κοινωνία γενικότερα δεν είναι καθόλου υποστηρικτική. Επομένως, καθώς ο χρόνος περνά αν δεν έχουν κάποιον να ακούει τις σκέψεις, τις ανησυχίες και τα συναισθήματα τους, είναι λογικό να νιώθουν απομονωμένοι και τρομαγμένοι.

Όταν τα παιδιά κάνουν την πρώτη τους απόπειρα να μοιραστούν τα συναισθήματά τους με τους γονείς τους, οι περισσότεροι γονείς συνήθως προσπαθούν να κάνουν τα παιδιά τους να σταματήσουν να κλαίνε και να μην είναι θυμωμένα καθώς αυτό τους έχει μάθει η κοινωνία να κάνουν. Ωστόσο αυτό έχει σαν συνέπεια τα παιδιά να νιώθουν ότι οι γονέις τους δεν τους υποστηρίζουν. Επομένως, ο φόβος και η θλίψη που έχουν βιώσει αλλά έχουν μάθει ότι δεν πρέπει να εκφράζουν με κλάμμα, συσσωρεύεται και μετατρέπεται σε θυμό  που εκφράζεται με  διάφορους τρόπους.

Ακόμα και αν αντιληφθείτε νωρίς ότι είναι ευεργετικό για τα παιδιά να ακούτε τους προβληματισμούς και τα συναισθήματά τους, είναι πολύ πιθανό να μην μοιραζονται τα πάντα μαζί σας, γεγονός που μπορεί να εκδηλωθεί σε θυμό μέσα στο χρόνο. Και μπορεί, επειδή σας αγαπά και νιώθει ασφάλεια κοντά σας να τον εκφράζει με τη μορφή: «Δεν με ακούς ποτέ!» ή «Τι σε νοιάζει εσένα;» ή «Παράτα με! Δεν με καταλαβαίνεις και δε θα με καταλάβεις ποτέ!»
Κάτι τέτοιο δεν είναι δίκαιο, αλλά το λάθος δεν είναι δικό σας. Όσο και αν προσπαθείτε σαν γονείς να αγαπάτε και να καθοδηγείτε τα παιδιά σας, ποτέ δεν μπορείτε να είστε τέλοιοι και είναι λογικό. Τα παιδιά χρειάζονται  κάποιον να τα ακούει και να τα βοηθάει να επουλώνουν τις πληγές τους. Και πολλές φορές αυτό που τα έχει πληγώσει έχει να κάνει  με εσάς ή το προβάλλουν πάνω σας. Και είναι δύσκολο να ακούτε άκριτα και με σεβασμό τα παιδιά σας να σας κατηγορούν ή να στρέφονται εναντίον σας καθώς ξεδιπλώνουν τα συναισθήματά τους, αλλά δυστυχώς αυτή είναι η δουλειά σας.

Τι μπορείτε να κάνετε.

Μια πιθανή κίνηση θα ήταν να παροτρύνεται το παιδί να δει κάποιον ειδικό. Το να μιλά σε κάποιον έξω από την οικογένεια για πράγματα που το απασχολούν είναι πολύ βοηθητικό. Αν δεν του αρέσει ο ειδικός μετά την πρώτη ή τη δεύτερη συνεδρία βρείτε κάποιον άλλον. Τα παιδιά είναι πολύ γρήγορα σε θέση να καταλάβουν αν αυτός που είναι απέναντί τους μπορεί να τους βοηθήσει ή όχι και αν μπορούν να τον εμπιστευτούν. Το σημαντικό είναι το παιδί να νιώθει καλά και ασφάλεια με τον άνθρωπο στον οποίο θα πάει, ώστε να μπορέσει να ανοιχτεί και να βοηθηθεί ουσιαστικά.
Όπως και να έχει, τα παιδιά χρειάζονται εσάς, τους γονείς τους, να ξέρετε και να κατανοείτε τα συναισθήματά τους. Η δική σας προσοχή είναι αυτή που θα τους δώσει τη δύναμη να ανταποκριθούν στις προκλήσεις της φηβείας που πλησιάζει. Η αγάπη σας είναι η κινητήριος δύναμη. Επομένως, δώστε στα παιδιά σας την προσοχή που χρειάζονται, ακόμα και αν δεν είστε σίγουροι πώς ακριβώς να το πετύχετε.

Μπορείτε να βγείτε μια μέρα μαζί και να περάσετε καλά κάνοντας κάτι που ευχαριστεί και τους δυο. Ή να καθορίσετε μια «δική σας ώρα» μόνο για εσάς και το παιδί σας, κατά την οποία θα κάνετε ό,τι του αρέσει. Ρωτήστε το και δείτε τι είναι αυτό με το οποίο θα μπορούσατε να καταπιαστείτε. Να είστε ευχάριστοι κατά τη διάρκεια αυτών των δραστηριοτήτων. Μην ανοίγετε πολλά θέματα και μην κάνετε ερωτήσεις. Μην ψάχνεστε και μην αναφερθείτε σε κάποια από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει αυτό το διάστημα το παιδί ή εσείς. Αντίθετα, επικεντρωθείτε στο πόσο αξιαγάπητο είναι το παιδί σας όταν περνάει καλά μαζί σας και στο τι σας δείχνει σχετικά με τα πράγματα και τις δραστηριότητες που του αρέσουν.

Στη συνέχεια και αφού θα έχει ανοιχτεί και θα έχει αφήσει ελέυθερα τα συναισθήματα του ( η «δική σας ώρα» σίγουρα θα φέρει στην επιφάνεια πραγματικά συναισθήματα) δώστε προσοχή και ακούστε τι έχει να σας πει. Αν εκδηλώσει θυμό, μην τσακωθείτε ή προσπαθήσετε να αιτιολογήσετε συμπεριφορές. Απλά δείξτε ότι σας στεναχωρεί το ότι νιώθει τόσο άσχημα. Μπορεί να θελήσει να κλάψει ή και να απομακρυνθεί για να μην τα δείτε σε  αυτή την ευάλωτη στιγμή.

Όταν ένα παιδί βιώνει συναισθήματα φόβου ή θυμού, χρειάζεται κάποιον να το ακούει και  να το προστατέψει από το να χτυπήσει ή να κάνει κακό. Το ένστικτό του του του λέει να παλέψει για τη ζωή του και είναι πιθανό να κλάψει ή να αρχίσει να τρέμει και να ιδρώνει. Αυτά είναι σημάδια ότι αντιμετωπίζει το φόβο που το κάνει να νιώθει τόσο μόνο. Προσπαθεί να παλέψει με το φόβο αυτό, αλλά μπορεί να φαίνεται σα να εναντιώνεται σε εσάς. Ενδέχεται να γίνεται βίαιο. Να κοπανάει τις πόρτες και να σας κλέινει έξω από το δωμάτιό του ή να προσπαθεί να σας χτυπήσει.

Τα παιδιά δεν πρόκειται να σας δείξουν κάποιο σημάδι ότι είναι καλά μέχρι να τελειώσει κάποιο τέτοιο συναισθηματικό ξέσπασμα, αλλά αν μπορέσετε να μείνετε μαζί τους μέχρι το τέλος θα δείτε μεγάλη αλλαγή στη συμπεριφορά τους όταν ηρεμήσει. Θα νιώθει πιο κοντά σε εσάς και πιο χαλαρό. 
Η αγάπη σας θα το έχει βοηθήσει να το ξεπεράσει. 

Είναι πολύ δύσκολο να μέινετε υποστηρικτικοί και να δείχνετε ότι νοιάζεστε όταν τα παιδιά σας βγάζουν τον χειρότερο εαυτό τους. Τις περισσότερες φορές σας κατηγορούν ότι είστε οι χειρότεροι και η αιτία που υποφέρουν. Ξέρουν τι σας πονάει και το χτυπάνε με το χειρότερο τρόπο πολλές φορές. Το να τα ακούτε με σκοπό να τα βοηθήσετε να ξεπεράσουν το άσχημο συνάισθημα που έχουν  και να μην απαντάτε στις κατηγορίες τους δεν είναι καθόλου εύκολο και φυσικά δεν πρόκειται να το πεύχετε με την πρώτη φορά. Θα χρειαστεί αρκετές προσπάθειες για να μπορέσετε να είστε δίπλα έστω και τα πέντε πρώτα λεπτά ενός ξεσπάσματος θυμού του παιδιού σας. Σταδιακά οι δικές σας θυμωμένες αντιδράσεις θα μετατραπούν στην ήρεμη πρόθεσή σας να ακούσετε όλα όσα έχει να σας πει και να μείνετε δίπλα του.

Στη διαδικασία αυτή είναι πολύ πιθανό να χρειαστείτε κάποιον να ακούει εσάς και τη δική σας δυσκολία να το καταφέρετε. Οι γονείς χρειάζονται συναισθηματική υποστήριξη πολλές φορές στην «καριέρα» τους ώστε να είναι και εκείνοι με τη σειρά τους σε θέση να ακούσυν ουσιαστικά τα παιδιά τους. Μια τέτοια διαδικασία θα σας βοηθήσει να αναγνωρίζετε τα συναισθήματα των παιδιών σας και να ακούτε τις πραγματικές τους ανάγκες. Θα μπορείτε να είστε λιγότερο ανήσηχοι και θυμωμένοι και σε θέση να δείξετε την αγάπη σας στα παιδιά σας που τόσο πολύ την έχουν ανάγκη, ακόμα και όταν σας έχουν βγάλει εκτός εαυτού.

Πολυδώρου Χριστίνα

Read More