Σχολικός εκφοβισμός (bullying). Πώς εκδηλώνεται και τι να κάνω αν το παιδί μου είναι θύμα ή θύτης bullying;

Γιατί τα παιδιά πέφτουν θύματα ή γίνοται θύτες σχολικού εκφοβισμού (bullying); 

Αν δεν έχετε βιώσει τον σχολικό εκφοβισμό μπορεί να μην είστε σε θέση να καταλάβετε πόσο καταστροφικό μπορεί να γίνει, ειδικά για έναν έφηβο. Εκτός από το ότι είναι εξαιρετικά τραυματική σαν εμπειρία, είναι δυνατό να προκαλέσει συναισθήματα τρόμου, θυμού και να οδηγησει ακόμα και στην κατάθλιψη  ή και την αυτοκαταστροφική συμπεριφορά. Ως εκ τούτου, μια συμπεριφορά bullying δε θα πρέπει να γίνεται ανεκτή σε κανένα πλάισιο. Είτε είστε θύμα bullying ή γονιός ή εκπαιδευτικός και νομίζετε ότι κάποιο παιδί έχει στοχοποιηθεί και ότι έχει πέσει θύμα σχολικού εκφοβισμού υπάρχουν πράγματα που μπορείτε και πρέπει να κάνετε για να το αντιμετωπίσετε.

Μύθοι και αλήθειες.

Μύθος: Σχολικός εκφοβισμός θεωρείται μόνο όταν υπάρχει σωματική βία. Τα λόγια δεν μπορούν να προκαλέσουν τίποτα.
Αλήθεια: Υπάρχουν παιδιά που έχουν κάνει κακό στον εαυτό τους έπειτα από bullying που τους έγινε λεκτικά, σε επίπεδο σχέσεων ή μέσω διαδικτύου. Τα λόγια όντως μπορούν να πληγώσουν και μπορούν να έχουν καταστροφική επίδραση στη συναισθηματική κατάσταση των παιδιών και των εφήβων.

Μύθος: Το δικό μου παιδί δε θα μπορούσε ποτέ να εκφοβίσει κανέναν.
Αλήθεια: Όλα τα παιδιά κάνουν λάθη και παρασύρονται. Είναι μέρος της ανάπτυξής τους. Οι γονείς που δεν δέχονται ότι τα παιδιά τους θα μπορούσαν να προκαλέσουν πρόβλημα σε  κάποιο άλλο παιδί το κάνουν πολύ δύσκολο για τα παδιά να λάβουν τη βοήθεια που χρειάζονται.

Μύθος: Οι μαθητές που δημιουργούν προβλήματα και κοροϊδεύουν τους άλλους είναι κακά παιδιά και πρέπει να αποβάλονται από το σχολείο.
Αλήθεια: Υπάρχουν πολλοί λόγοι γιατί  ένα παιδί προβαίνει σε τέτοιες πράξεις. Άλλα παιδιά υιοθετούν αυτή τη συμπεριφορά γενικά, ενώ άλλα προβαίνουν σε αυτη όταν είναι πολύ αγχωμένα ή  καταπιεσμένα.

Μύθος: Ένα παιδί μπορεί να είναι θύμα ή θύτης bullying. Δε γίνεται και τα δυο.
Αλήθεια: Τα παιδιά μπορεί  να αλλάζουν ρόλους και να γίνονται τη μια θύτες και την άλλη θύματα. Για παράδειγμα, ένα παιδί της ΣΤ’ Δημοτικόύ που κοροϊδεύει τα μικρότερα παιδιά,  μπορεί  να υποστεί bullying όταν πάει στην Α’ Γυμνασίου από τα μεγαλύτερα. Ή ένας έφηβος που δεν του μιλούν τα άλλα παιδιά όταν βγαίνει στην πλατεία, ενδέχεται να γίνεται εκδικητικός και να υιοθετεί  κακοποιητική συμπεριφορά μέσω διαδικτύου

Ο σχολικός εκφοβισμός (bullying) είναι μια επαναλαμβανόμενη επιθετική συμπεριφορά που μπορεί να έχει διάφορες μορφές. Άλλες φορές εκδηλώνεται με σωματική βια, άλλες λεκτικά ή και σε επίπεδο σχέσεων.

Συνήθως τα παιδιά που υφίστανται κακοποιητικές συμεριφορές από συνομιλήκους τους νιώθουν πληγωμένα, φοβισμένα, αβοήθητα, απελπισμένα, απομονωμένα, ντρέπονται και πολλές φορές νιώθουν ότι είναι δικό τους το λάθος και έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση. Δεν είναι απίθανο ακόμα και να σκεφτούν την αυτοκτονία ή να κάνουν κακό στον εαυτό τους. Επιπλέον, υπάρχει περίπτωση να αναπτυξουν κάποια ψυχική ασθένεια, όπως κατάθλιψη ή κάποια αγχώδη διαταραχή με συνηθέστερη τη διαταραχή μετατραυματικού άγχους (PTSD).  Τέλος δεν είναι απίθανο αυτά τα παιδιά να εμφανίσουν σχολική άρνηση ή ακόμα και να διακόψουν τη φοίτησή τους στο σχολείο, προκειμένου να αποφύγουν την επαφή με τους συνομίληκους που τους δημιουργούν το πρόβλημα.

Το πιο καταστροφικό χαρακτηριστικό του σχολικού εκφοβισμού είναι η επαναληψιμότητά του. Συνήθως δεν είναι κάτι που συμβαίνει μια φορά, αλλά διαρκεί για καιρό και το παιδί το υφίσταται ξανά και ξανά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το παιδί- θύμα να βρισκεται σε διαρκή φόβο για το πότε θα ξανασυμβεί και τι θα γίνει αυτή τη φορά.

Οι κυριότερες μορφές σχολικού εκφοβισμού (bullying) 

• Σωματική βία (Κλοτσιές, μπουνιές, σπρωξιές ή απειλή ότι θα τα κάνει  κάποιος / Κλοπή, κρύψιμο ή καταστροφή προσωπικών αντικειμένων κάποιου άλλου/ Πειράγματα,  παρενόχληση ή εξευτελισμός. Το να βάζουν κάποιον να κάνει πράγματα που δε θέλει.)
• Λεκτική βία (Παρατσούκλια, κοροϊδία, σαρκασμός, προσβολές ή άδικες κατηγορίες)
• Διαδικτυακός εκφοβισμός (cyber- bullying).

Οι 5 κυριότεροι λόγοι που ένα παιδί  μπορεί να υφίσταται σχολικό εκφοβισμό (bullying)

Από τη στιγμή που φαίνεται το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού να βρίσκεται σε κορύφωση τα τελευταία χρόνια προκαλώντας τραυματικές εμπειρίες, αλλά και σοβαρότερες διαταραχές στους εφήβους (π.χ. κατάθλιψη, σχολική άρνηση, αγχώδεις διαταραχές ή και αυτοχειρία), είναι σημαντικό να εξετάσουμε πώς τα «κακά παιδιά» επιλέγουν τους στόχους τους.
Παρακάτω παρατίθενται οι συνηθέστεροι λόγοι που ένας έφηβος στοχοποιείται και καταλήγει θύμα bullying.

1. Ομοφυλόφιλος ή αμφιφυλόφιλος έφηβος (gay ή bisexual)
Έρευνες  έχουν δείξει ότι ομοφιλόφιλοι έφηβοι γίνονται θύματα bullying δύο με τρεις φορές συχνότερα από ότι ετεροφιλόφιλοι συμμαθητές τους. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν μάλιστα οι μελέτες που καταλήγουν στο ότι από όλες τις ομάδες μαθητών οι ομοφιλόφιλοι είναι αυτοί που έχουν τις μικρότερες πιθανότητες να υιοθετήσουν κακοποιητικές συμεριφορές προς τους συνομιλήκους τους αργότερα.  Ακόμα και αν το θύμα δεν είναι στην πραγματικότητα ομοφιλόφιλο, οι επικριτές του συχνά χρησιμοποιούν υποτιμητικές λέξεις σχετικά με την ομοφιλοφιλία τις οποίες του κολλάνε.

Ο σχολικός εκφοβισμός δεν είναι απλώς μια ιεροτελεστία ή μέρος του να έιναι κανείς ομοφιλόφιλος. Στην πραγματικότητα έχει αντίκτυπο στη βιολογική και ψυχική κτάσταση του ατόμου που διαμορφώνεται και αυξάνει κατά πολύ τον κίνδυνο το άτομο να απομονωθεί ή να κάνει κακό στον εαυτό του.

2. Ντροπαλό ή κοινωνικά αδέξιο παιδί
Παιδιά που είναι ντροπαλά ή που δεν έχουν ανεπτυγμένες κοινωνικές δεξιότητες γίνονται συχνά θύματα σχολικού εκφοβισμού. Οι θύτες αναζητούν θύματα με χαμηλή αυτοεκτίμηση και ελπίδες, που θα ντραπούν ή θα φοβηθούν να αναφέρουν την παραβιαστική συμπεριφορά σε κάποια μορφή εξουσίας (π.χ. εκπαιδευτικοί ή γονείς)

3. Παιδιά με μαθησιακές διαταραχές και με συμπεριφορικές ή συναισθηματικές δυσκολίες.
Γενικά, τείνουν να στοχοποιούνται παιδιά που παρουσιάζουν κάποια διαφορετικότητα. Έρευνες έχουν δείξει ότι παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες ή συμπεριφορική ή συναισθηματική ανωριμότητα ή κάποια διαταραχή γίνονται πολύ συχνά θύματα bullying. Για παράδειγμα, παιδιά με Διάσπαση Ελλειμματικής προσοχής- Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ) δυσκολεύονται να ακολουθήσουν τα υπόλοιπα  παιδιά της τάξης και συχνά τους κοροϊδεύουν γι’αυτό.

4. Παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Συχνά στοχοποιούνται παιδιά που δε θα έμπλεκαν σε κάποιο καβγά, άρα δε θα αντιδρούσαν επιθετικά στην κακοποίηση. Παιδιά των οποίων η γλώσσα του σώματος, η ομιλία ή η γενικότερη συμπεριφορά δεν επιδεικνύει ότι θα ανέφεραν κάποια κοροϊδία ή μια σωματική επίθεση σε κάποιον υπεύθυνο, συχνά γίνονται οι εύκολοι  στόχοι. Οι περισσότεροι από αυτούς τους εφήβους είναι απλά πολύ ήσυχα, εσωστρεφή παιδιά που καλό θα ήταν να ενθαρρυνθούν ώστε να μη νιώθουν ότι κάνουν κάτι κακό και να μη νιώθουν ότι αυτοί προκάλεσαν την άσχημη συμπεριφορά που υφίστανται.

5. Παιδιά που θέτουν σε κίνδυνο τη φήμη και το κύρος άλλων.
Τα παιδιά που προβαίνουν σε κακοποιηικές συμπεριφορές προς τους συνομιλίκους τους και γίνονται θύτες bullying συχνά φέρονται άσχημα σε αυτούς που θέτουν σε κίνδυνο τη φήμη ή το κύρος τους στο σχολέιο ή στις παρέες. Από τη φύση τους έτσι κι αλλιώς αυτά τα παιδιά είναι επιθετικά και θεωρούν ότι είναι ανώτεροι από τους άλλους. Ένας έφηβος του οποίου οι ακαδημαϊκές ή γυμναστικές επιδόσεις είναι απειλιτικές για έναν αντιδραστικό έφηβο, είναι δυνατό να αποτελέσει το νέο του «εχθρό».

Οι 5 κυριότεροι λόγοι που ένας έφηβος μπορεί να γίνεται θύτης σχολικόυ εκφοβισμόυ (bullying)

Γιατί κάποια παιδιά γίνονται κακοποιητικοί; Γεννιούνται «κακά παιδιά» ή υπάρχει κάποιος λόγος που συμπεριφέρονται έτσι; Τι τους κανει να μην νιώθουν συμπόνια και συγκατάβαση (αυτό που εμείς οι ψυχολόγοι ονομάζουμε ενσυναίσθηση);

Παρακάτω παρουσιάζονται οι συνηθέστεροι λόγοι που ένα παιδί υιοθετεί κακοποιητική συμπεριφορά προς τους συνομιλήσους του:

1. Προβλήματα στο σπίτι
Το bullying είναι μια συμπεριφορά που μαθαίνεται και στην πορεία υιοθετείται από τον έφηβο. Αν και κάθε νέος μπορεί να γίνει θύτης bullying, πιστεύεται ότι προβλήματα στο σπίτι είναι ικανά να αυξήσουν τον κίνδυνο ενα παιδί να αποκτήσει τέτοια συμπεριφορά. Παιδιά που αντιμεωπίζουν τα ακόλουθα στο σπίτι, είναι πιο πιθανό να έχουν θυμό τον οποίο κατευθύνουν προς άλλα παιδιά ή εφήβους:
• Παραμέληση
• Ανεπαρκής γονεϊκή κηδεμονία
• Διαφωνίες και διαμάχες μεταξύ των γονέων
• Σωματική, συναισθηματική ή σεξουαλική κακοποίηση
• Έλλειψη ζεστασιάς και στοργής
• Έλλειψη οριοθέτησης και συνεπειών παράβασής τους

2. Προσωπικότητα
Κανένας γονιός δε θέλει το παιδί του να κάνει bullying  σε άλλα παιδιά. Ωστόσο, μερικά παιδιά έχουν κάποια γνωρίσματα στην προσωπικότητά τους που τους καθιστούν λίγο πιο επιρεπείς σε αυτή τη συμπεριφορά. Σύμφωνα με έρευνες, τα περισσότερα παιδιά που υιοθετούν τέτοια συμπεριφορά έχουν τα παρακάτω χαρακτηριστικά (ή κάποια από αυτά):

Είναι:
• Επιθετικοί
• Παρορμητικοί
• Κυριαρχικοί
• Με μειωμένη ενσυναίσθηση και κοινωνικές δεξιότητες

3. Άγχος
Η εφηβεία είναι γενικά μια ηλικία έντονου άγχους. Ορισμένοι έφηβοι διοχετεύουν το άγχος τους αυτό προς τους συμμαθητές ή τους συνομιλήκους τους.

Το άγχος των εφήβων συνήθως οφείλεται σε:
• Πίεση από το σχολείο ή χαμηλή ακαδημαϊκή επίδοση
• Οικογενειακές συγκρούσεις
• Λίγοι φίλοι ή μη υποστηρικτικό κοινωνικό δίκτυο
• Ανησυχία για εξωτερική  εμφάνιση
• Θύματα bullying στο παρελθόν ή τώρα

Με το να επιτίθενται σε άλλα παιδιά αισθάνονται ότι παίρνουν τον έλεγχο σε κάτι και κερδίζουν μια πλασματική αίσθηση ανωτερότητας. Σε πολλές περιπτώσεις, τα παιδιά αυτά είχαν υπάρξει και οι ίδιοι θύματα σχολικού εκφοβισμού κατά το παρελθόν. Όταν προβαίνουν, λοιπόν, σε αυτή τη συμπεριφορά νιώθουν ότι έχουν τη δύναμη που τόσο πολύ αναζητούσαν όταν ήταν στην απέναντι μεριά.

4. Υπερβολική αυτοπεποίθηση
Παλαιότερα πιστεύαμε ότι τα παιδιά «βασάνιζαν» τους συμμαθητές τους για λόγους που σχετίζονταν με τη χαμηλή τους αυτοεκτίμηση. Ωστόσο, οι έρευνες σήμερα δέιχνουν ότι τα περισσότερα από αυτά τα παιδιά νιώθουν πολύ καλά με τον εαυτό τους. Πολλές φορές είναι εξυπνότερα, ψηλότερα, πλουσιότερα, δημοφιλέστερα και ομορφότερα από αυτούς που κοροϊδεύουν, γεγονός που τους επιτρέπει να νιώθουν ανώτεροι. Το να γίνονται σκληροί απέναντι στους άλλους είναι ένας τρόπος να νιώσουν πιο δυνατοί και να διοχετεύσουν το άγχος και  την ένταση που βιώνουν.

5. Ανασφάλεια
Αν και αρκετα από τα κακοποιητικά παιδιά τα έχουν καλά με τον εαυτό τους, υπάρχουν και άλλα που στρέφονται σε αυτή τη συμπεριφορά εξαιτίας της μεγάλης τους ανασφάλειας. Ενδεχομένως πιστεύουν ότι παρενοχλώντας άλλα παιδιά θα εντυπωσιάσουν τους φίλους τους, θα γίνουν πιο δημοφιλείς και προσφιλείς ή θα προκαλέσουν το γέλιο άρα και την επιδοκιμασία των άλλων.

Αν υποπτεύεσετε ότι κάποιο παιδί που βρίσκεται κοντά σας είναι θυτης ή θύμα σχολικού εκφοβισμού, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να ενεργήσετε άμεσα!  Τόσο οι θύτες όσο και τα θύματα είναι παιδιά που υποφέρουν από έντονα και επιτακτικά συναισθήματα, κατάθλιψη ή συναισθηματικές δυσκολίες και δυσκολίες συμπεριφοράς. Θα μπορούσαν να βοηθηθούν ουσιαστικά από συμβουλευτικά ή θερπευτικά προγράμματα αν τους δοθεί η  ευκαιρία. Η χρυση οδηγία είναι πάντα μια: Μιλήστε με το παιδί σας και τους εκπαιδευτικούς του, ώστε κανένα άλλο παιδί να μη βρεθεί σε δύσκολη θέση από κάποιον συμμαθητή του.

Συμβουλές προς γονείς και εκπαιδευτικούς προκειμένου να αναγνωρίσουν και να σταματήσουν τον σχολικό εκφοβισμό (bullying).

Οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς τόσο των θυμάτων όσο και των θυτών του σχολικού εκφοβισμού μπορούν να παίξουν πολύ σημαντικό ρόλο στην πρόληψη, την αναγνώριση, αλλά και τη διακοπή τέτοιων περιστατικών στο χώρο του σχολείου αλλά και γενικότερα. Η δημιουργία ενός ασφαλούς, μη στρεσογόνου περιβάλλοντος τόσο στο σπίτι όσο και στο σχολείο προλαμβάνει την ένταση και το άγχος που μπορεί να οδηγήσει στο σχολικό εκφοβισμό.

Ανεξάρτητα από το πόση μεγάλη έκταση έχει πάρει το πρόβλημα, υπάρχουν συχνά πολλές παρανοήσεις από τη μεριά των γονιών σχετικά με το τι πραγματικά συμβαίνει.

1. Εντοπίστε τα προειδοποιητικά σημάδια που υποδεικνύουν ότι ένα παιδί υφίσταται bullying.
Αν ένα παιδί υφίσταται bullying αυτό μπορεί να μην είναι προφανές στους γονείς ή τους εκπαιδευτικούς του. Τα περισσότερα περιστατκά συμβαίνουν όταν οι ενήλικες δεν είναι μπροστά, όταν τα παιδιά είναι μόνα (π.χ. στους διαδρόμους του σχολείου ή στο δρόμο της επιστροφής στο σπίτι). Οι υπεύθυνοι συνήθως υιοθετούν μια συμπεριφορά που κρύβει τις πραγματικές τους πράξεις από τους μεγάλους και τα θύματα συνήθως τους καλύπτουν, λόγω του ότι ντρέπονται  για το ότι βρίσκονται σε αυτή τη θέση ή φοβούνται.

2. Ενεργήστε έτσι ώστε να σταματήσετε το bullying.

Μιλήστε στα παιδιά για τον σχολικό εκφοβισμό. Και μόνο το ότι θα μιλήσετε μαζί του σχετικά με το θέμα αυτό θα είναι μια μεγάλη ανακούφιση για το παιδί που υφίσταται το bullying. Να είστε υποστηρικτικοί και να δώσετε χώρο στο παιδί να εκφράσει τα συναισθήματά του χωρίς να κρίνετε ή να κατηγορείτε.

Απομακρύνετε το «δόλωμα». Εαν ο λόγος που το παιδί σας έχει στοχοποιηθεί είναι συγκεκριμένος, προσπαθείστε να απομακρύνετε αυτόν το στόχο. Αν για παράδειγμα το κοροϊδεύουν για αυτά που φοράει, προσπαθείστε να το παροτρύνετε να ντύνεται διαφορετικά ή αν του ασκούν κριτική για το ότι παίρνει μαζί του κολατσιο από το σπίτι, δώστε του χρήματα να πάρει κάτι από το κυλικείο του σχολείου.

Αναζητείστε βοήθεια για το παιδί που είναι φοβισμένο. Φροντίστε να γνωστοποιηθεί σε όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου ότι το παιδί σας υφίσταται bullying. Είναι εξαιρετικά ανακουφιστικό να γνωρίζει ότι δεν χρειάζεται πια να το αντιμετωπίει μόνο του αλλά έχει υποστήριξη.

Βοηθήστε το παιδί να μην απομονωθεί από τα υπόλοιπα. Οι έφηβοι που έχουν φίλους και κοινωνικά δίκτυα είναι πιο προφυλαγμένοι και μπορούν να διαχειριστούν καλύτερα τον εκφοβισμό καθώς έχουν συμμάχους. Αναζητείστε τρόπους να διευρύνουν τους κοινωνικούς τους κύκλους και να έχουν παρέες. Για παράδειγμα, προτρέψτε τους να ξεκινήσουν κάποιο ομαδικό χόμπι.


Μετά το σχολικό εκφοβισμό.

Ο σχολικός εκφοβισμός είναι μια τραυματική εμπειρία για τον καθένα. Ακόμα και όταν τα κακοποιητικά επεισόδια σταματήσουν, παραμένουν συναισθήματα φόβου, θυμού, ανησυχίας και απελπισίας. Η πρώτη αντίδραση του παιδιού θα είναι να απομακρυνθεί από τους άλλους. Ωστόσο, η απομόνωση θα κάνει τα πράγματα χειρότερα. Η επικοινωνία και η σύνδεση με συνομιλήκους που δε ήταν μέρος του εκφοβισμού θα βοηθήσει το παιδί να το αντιμετωπίσει. Προτρέψτε το να προσπαθήσει να διατηρήσει τις θετικές σχέσεις που έχει διαμορφώσει και να αποφύγει το να μένει μόνος του για το μεγαλύτερο διάστημα της μέρας.

Προτρέψτε το παιδί να δώσει χρόνο στον εαυτό του να ξεπεράσει τα τραυματικά γεγονότα που έχει βιώσει. Θα ήταν λάθος να το πιέσετε να το ξεπεράσει αμέσως. Θα πρέπει να προετοιμαστεί ότι θα βιώσει δύσκολα συναισθήματα και να το κάνει χωρίς να νιώθει ενοχές ή ότι θα κριθεί γι’ αυτή τη δύσκολη φάση που περνάει. Θα ήταν πολύ βοηθητικό να μιλήσει σε κάποιον έμπιστο φίλο  ή κάποιο μέλος της οικογένειάς του γι’ αυτό. Αν κριθεί απαραίτητο, θα μπορούσε να απευθυνθεί και σε κάποιον ειδικό.

Το αίσθημα του αβοήθητου. Για να ξεπεραστεί και να αντικατασταθεί από την ελπίδα και τον έλεγχο θα μπορούσε να έρθει σε επαφή με άλλα παιδιά που έχουν υποστεί bullying, να γράψει ευχαριστήρια γράμματα σε ανθρώπους που τον βοήθησαν στα δύσκολα περιστατικά που πέρασε ή να ενταχθεί σε μια ομάδα που οργανώνει δράσεις ενάντια στο σχολικό εκφοβισμό.

Εξωτερίκευση του θυμού με θετικό τρόπο. Αποτρέψτε το παιδί από το να χρησιμοποιήσει το θυμό που έχει για να εκδικηθεί αυτούς που τον έφεραν σε δύσκολη θέση. Αντίθετα, προτρέψτε τον να αναζητήσει τρόπους να ελέγχει το θυμό του και να μάθει ασφαλείς τρόπους να ηρεμεί.

Φροντίδα του εαυτού. Προσπαθήστε να φροντίσετε ώστε το παιδί να φροντίζει τον εαυτό του στη δύσκολη αυτή περίοδο που περνάει. Εξασφαλίστε ότι τρώει σωστά και  κοιμάται καλά και επαρκώς. Ενθαρρύνετέ το να γυμνάζεται. Ένα υγιές σώμα αυξάνει την ικανότητα του ατόμου να αντιμετωπίσει το άγχος που βιώνει λόγω των τραυματικών γεγονότων που έχει περάσει.

Η επιστροφή στο σχολείο μετά το σχολικό εκφοβισμό

Ο έφηβος επιστρεφοντας στο σχολείο αφού έχει υποστεί bullying έχει να αντιμετωπίσει  αυτούς που του φέρθηκαν άσχημα. Κάτι τέτοιο θα του φαίνεται τρομακτική προοπτική. Ενδέχεται να θέλει να το αποφύγει ή να προτιμά να αλλάξει σχολέιο. Κάτι τέτοιο όμως, θα έχει αντίκτυπο στη σχολική του επίδοση, θα τον απομάκρυνει από τους φίλους του και θα μειώσει τις ευκαιρίες για κοινωνική δικτύωση. Δυτυχώς, κάθε σχολείο έχει μαθητές που εκφοβίζουν άλλους, επομένως η αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος δεν είναι παντα η καλύτερη λύση.

Το να ξεπεράσει  ένα παιδί το σχολικό εκφοβισμό που έχει βιώσει είναι μια διαδικασία που χρειάζεται χρόνο και πολλή προσοχή. Το κάθε παιδί χρειάζεται το δικό του χρόνο και το αντιμετωπίζει με το δικό του ρυθμό. Ωστοσο, αν έχει περάσει μεγάλο δάστημα που δεν είναι καλά ή εαν βλέπετε συμπτώματα που σας ανησυχούν και δεν υποχωρούν, ίσως θα χρειαστεί να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό, καθώς ενδέχεται να χρειάζεται επαγγελματική βοήθεια για να ξεπεράσει την τραυματική εμπειρία που έχει βιώσει. Εμπιστευτείτε το ένστικτό σας. Αν νιώσετε ότι το χρειάζεται, μη διστάσετε να του προσφέρετε τη βοήθεια που έχει ανάγκη.


Πώς να το διαχειριστείτε αν το παιδί σας είναι θύτης σχολικού εκφοβισμού (bullying).

Είναι δύσκολο για κάθε γονιό να μάθει ότι το παιδί του φέρνει σε δύσκολη θέση τους συνομιλήκους του. Όσο νωρίτερα το διαπιστώσετε και το αναφέρετε στο σχολείο ή αναζητήσετε  βοήθεια, τόσο περισσότερες πιθανότητες θα έχει το παιδί σας να αποφύγει τις μακροπρόθεσμες συνέπειες που μπορεί να του προκαλέσει η υιοθέτηση μιας τέτοιας συμπεριφοράς. Παιδιά που γίνονται με οποιοδήποτε τρόπο κακοποιητικά προς τους συνομιλήκους τους:

• Έχουν περισσότερες πιθανότητες να κάνουν χρήση και αναπτύξουν εξάρτηση από το αλκοόλ ή από ναρκωτικά το μέλλον

• Είναι πιο πιθανό να μπλέκονται σε καβγάδες, να βανδαλίζουν ξένες περιουσίες και να αποβληθούν από το σχολείοκατά την εφηβεία.

• Έχουν διπλάσιες πιθανότητες να προβούν σε εγκληματικές ενέργειες από ότι οι υπόλοιποι συνομίληκοί τους και τετραπλάσιες πιθανότητες να προβούν σε παρανομίες κατά την ενήλικη ζωή.

• Είναι πιο πιθανό να μην διαμορφώνουν σταθερές διαπροσωπικές σχέσεις και να γίνουν κακοποιητικοί προς την οικογένεια που θα διαμορφώσουν στο μέλλον.

Προειδοποιητικά σημάδια ότι το παιδί σας γίνεται κακοποιητικό προς τους συνομιλήκους του:

• Γίνεται συχνά επιθετικός και βίαιος προς τους άλλους
• Μπλέκεται σε καβγάδες
• Πηγαίνει συχνά στο γραφείο του διευθυντή για επίπληξη
• Έχει περισσότερα χρήματα ή καινούρια πράγματα και δεν σας εξηγεί πού τα βρήκε
• Κατηγορεί συχνά άλλους
• Δεν αναλαμβάνει την ευθύνη των πράξεών του
• Έχει φίλους που εκφοβίζουν άλλα παιδιά
• Έχει ανάγκη να κερδίζει ή να είναι ο  καλύτερος σε όλα

Ο σχολικός εκφοβισμός (bullying) είναι συχνά μαθημένη συμπεριφορά

Παιδιά που φαίρονται άσχημα σε άλλα παιδιά στο σχολείο ενδέχεται να μαθαίνουν την επιθετική συμπεριφορά και το θυμό από το σπίτι. Έρευνες έχουν δείξει ότι για την επιθετικότητα μερικών εφήβων ευθύνεται το ότι παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια που βασίζονται στη βια. Αν και πρόκειται για ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα, ως γονείς καλό θα ήταν να έχετε έλεγχο στο χρόνο που τα παιδιά σας εκτίθενται σε βίαιες σκηνές, είτε πρόκειται για ταινίες, την τηλεόραση ή παιχνίδια.

Ως γονείς, αποτελείτε το πρότυπο για τα παιδιά σας. Επομένως ο τρόπος που συμπεριφέρεστε τόσο στα ίδια όσο και μεταξύ σας επηρεάζει τον τρόπο που μαθαίνουν να συνδιαλέγεται με τους άλλους.

Συμπεριφορές που θα πρέπει να αποφεύγετε προκειμένου να μην γινει το παδί σας θύτης σχολικού εκφοβισμού (bully)

• Να κατηγορείτε ή να υβρίζετε τον προπονητή, τον διαιτητή ή οποιονδήποτε της αντίπαλης ομάδας όταν παρακολουθείτε κάποιον αγώνα στον οποίο συμμετέχει το παιδί σας
• Να βρίζετε και να κατηγορείτε τους γύρω οδηγούς όταν ειστε στο αυτοκίνητο με το παιδί.
• Να εξευτελίζετε το σερβιτόρο ή  πωλητή για κάποιο λάθος που έκανε όταν βρίσκεστεσε κάποιο κατάστημα.
• Να μιλάτε αρνητικά για συμμαθητές, γονείς ή εκπαιδευτικούς του παιδιού. Με αυτόν τον τρόπο μαθαίνει ότι επιτρέπεται να κριτικάρει και να μιλάει άσχημα στους άλλους.

Τι να κάνετε:

Μάθετε περισσότερα για τη ζωή του παιδιού σας. Αν η δική σας συμπεριφορά στο σπίτι δεν είναι αυτή που επηρεάζει αρνητικά το παιδί, ειναι πιθανό οι φίλοι ή οι παρέες του να τον ενθαρρύνουν να έχει κακοποιητική συμπεριφορά. Ενδέχεται να προσπαθεί να κρατήσει τις φιλίες του και να γίνει αγαπητός και γι’ αυτό να φαίρεται έτσι. Μιλήστε μαζί του. Όσο περισσότερα πράγματα καταλαβαίνετε για τη ζωή του, τόσο πιο εύκολο θα είναι για εσάς να καταλάβετε την πηγή του προβλήματός του.

Δώστε του πληροφορίες σχετικά με το σχολικό εκφοβισμό (bullying). Ενδέχεται το παιδί σας να δυσολεύεται στην κοινωνική του ζωή, ή να μην είναι σε θέση να κατανοήσει πόσο καταστροφική μπορεί να γίνει η συμπεριφορά του προς τους άλλους. Προσπαθήστε να ενισχύσετε την ενσυνάισθησή του ενθαρρύνοντάς  τον να μπει στη θέση των θυμάτων του όταν τους φαίρεται άσχημα. Υπενθυμίστε του ότι η συμπεριφορά του μπορεί να έχει ακόμα και νομικές συνέπειες.

Βοηθήστε το να διαχειριστεί το άγχος του. Αναζητείστε μαζί του ή διδάξτε του θετικους τρόπους να διοχετεύσει το άγχος του. Ενδέχεται ο λόγος που προβαίνει σε άσχημες συμπεριφορές προς τους άλλους να έχει να κάνει με το ότι δυσκολεύεται να διαχειριστεί το άγχος που βιώνει το ίδιο ή που υπάρχει γενικά στο σπίτι. Το καθημερινό στρες, οι ανησυχίες και τα προβλήματα δημιουργούν ένα ασταθές περιβάλλον στο σπίτι που δυσχεραίνει τα πράγματα. Η άσκηση, το να περνάτε χρόνο στη φύση ή να παίζετε με ένα κατοικίδιο ζώο είναι τρόποι που το παιδί άλλα και εσείς θα  μπορούσατε να χαλαρώσετε και να αποβάλετε το άγχος.

Θέστε όρια σχετικά στη χρήση ηλεκτρονικών και άλλων τεχνολογικών μέσων. Γνωστοποιήστε στο παιδί ότι θα παρακολουθείτε τη χρήση που κάνει σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές, e-mail, μηνυμάτα και τηλεόραση. Φροντίστε να μειωθεί ο χρόνος που παίζει ηλεκτρονικά παιχνίδια ή παρακολουθεί τηλεόραση. Είναι γνωστό άλλωστε ότι υπάρχουν εκπομπές και παιχνίδια που έχουν ως κύριο γνώμονα τη βία και προβάλλουν αρνητικές αρχές, μειώνοντας με αυτόν τον τρόπο την αξία της ενσυναίσθησης και νομιμοποιώντας την επιθετικότητα.

Βάλτε σταθερούς κανόνες συμπεριφοράς. Σιγουρευτείτε ότι το παιδί κατανοεί τους κανόνες που έχετε θέσει και το αποτέλεσμα που θα έχει η παράβασή τους. Εκείνα θεωρούν ότι  δε χρειάζονται πια  να τους οριοθετείτε και να δουλεύετε μαζί τους θέματα πειθαρχίας. Ωστόσο, η έλλειψη ορίων στην κρίσιμη αυτή ηλικιακή φάση υποδεικνύει ανεπάρκεια του γονεϊκού ρόλου ως προς το χρόνο, τη φροντίδα και  την προσοχή που δείχνετε στις ανάγκς των παιδιών σας.

Σε κάθε περίπτωση, είναι πολύ σημαντικό να επέμβετε άμεσα αν έχετε την υποψία ότι ο έφηβος που βρίσκεται στο περιβάλλον σας φαίρεται άσχημα σε κάποιο άλλο παιδί. Είναι απόλυτα κατανοητό ότι η θέση σας είναι δύσκολη και ότι φαίνεται το άλλο παιδί να έχει μεγαλύτερη ανάγκη και υποστήριξη από το δικό σας. Ωστόσο, πίσω από μια επιθετική συμπεριφορά κρύβεται μεγάλη ένταση, αγωνία και δυσφορία. Επομένως, είναι πάρα πολύ σημαντικό να προσπαθήσετε να βοηθήσετε το παιδί σας να καταλάβει πόσο άσχημο είναι αυτό που κάνει και να υιοθετήσει μια πιο υγιή κοινωνικά συμπεριφορά. Σε περίπτωση που νιώθετε ότι η δική σας υποστήριξη δεν αρκεί ή ότι θα νιώθατε μεγαλύτερη ασφάλεια αν μεριμνούσε για το θέμα ένας ειδικός, μη διστάσετε να απευθυνθείτε σε κάποιον.


Πολυδώρου Χριστίνα

Read More

Πρωινό ξύπνημα. Πώς να γίνει αποδοτικότερο για τους εφήβους;

Πολλοί γονείς δυσκολεύονται να ξυπνήσουν το πρωι τα παιδιά τους για το σχολείο.Τους φαίνεται σχεδόν αδύνατο να φύγουν από το σπίτι χωρίς γκρίνια και καθυστερήσεις. Οι περισσότεροι αναρωτιούνται τι θα μπορούσαν να κάνουν ώστε το πρωινό ξύπνημα να είναι ευκολότερο και αποδοτικότερο τόσο για τους ίδιους όσο και για τα παιδιά.

Η αλήθεια είναι ότι οι έφηβοι θα ήταν ευτευχέστεροι  αν το σχολείο ξεκινούσε στις 10 ή 11 το πρωί (ή και ποτέ!). Αντί να κοιμηθούν μια λογική ώρα που θα τους επιτρέψει να ξυπνήσουν την επόμενη ημέρα ξεκούραστοι και γεμάτοι ενέργεια, οι έφηβοι προτιμούν να μένουν ξύπνιοι μέχρι αργά το βράδυ και να ξυπνούν κακοδιάθετοι και χωρίς όρεξη.

Οι έφηβοι χρειάζονται 8-10 ώρες ύπνο καθημερινά για να λειτουργήσουν και να αναπτυχθούν σωστά. Ο μέσος έφηβος δε κοιμάται ποτέ πριν τις 22.45μ.μ. Επομένως η ανικανότητά του να ξυπνήσει πριν τις 8.00π.μ. είναι θέμα βιολογίας και όχι συμπεριφοράς ή προσωπικότητας. Η εγκεφαλική λειτουργία του εφήβου έρχεται σε αντίθεση με την ώρα που  ξεκινούν τα σχολεία. 

Κατά τη διάρκεια της εφηβείας εκτός από όλες τις άλλες αλλαγές που υφίσταται το σώμα, στον ανθρώπινο εγκέφαλο αλλάζουν και οι λειτουργίες του ύπνου και του ξυπνήματος. Πολλοί έφηβοι δεν είναι σε θέση ή το πρόγραμμά τους δεν τους επιτρέπει να κατανοήσουν πότε είναι ο οργανισμός τους πραγματικά έτοιμος να ξυπνήσει, με αποτέλεσμα να υποφέρουν από στέρηση ύπνου. Τα ποσοστά κατάθλιψης αυξάνονται σε εφήβους που κοιμούνται λιγότερο από 8 ώρες την ημέρα. Σε σχολεία ανά τον κόσμο που έχουν αλλάξει πρόγραμμα και ξεκινούν αργότερα μέσα στην μέρα έχει παρατηρηθεί ότι οι έφηβοι είναι πιο αποδοτικοί και ξεκούραστοι κατά η διάρκεια των μαθημάτων. 

Παρακάτω αναφέρονται μερικά πράγματα που θα μπορούσατε να κάνετε ώστε να βοηθήσετε τους εφήβους (αλλά και τους εαυτούς σας) ώστε να γίνει πιο εύκολο το πρωινό ξύπνημα.


Το προηγούμενο βράδυ

Αποφύγετε την καφεΐνη, το αλκοόλ και τη ζάχαρη. Μπορεί να επηρεάσουν την ποιότητα του ύπνου και να κάνουν δυσβάσταχτο το  ξύπνημα το πρωί. Ένα μικρό γλυκό πριν τον ύπνο είναι ικανό να μη σας αφήσει να ξεκουραστείτε όλη νυχτα.

Ηρεμήστε: Μην αφήσετε τον έφηβο να ξαπλώσει ενώ κάνει κάποια δραστηριότητα ή αν έχει πολύ ενέργεια. Δε θα είναι αποδοτικός ο ύπνος εάν ξαπλώσει αμέσως μόλις κλείσει τον υπολογιστή ή αμέσως μετά το διάβασμα. Πριν ξαπλώσει είναι καλό να κάνει μια δραστηριότητα που τον ευχαριστεί και τον χαλαρώνει.

Ύπνος

Κοιμηθείτε αρκετά. Ο κάθε άνθρωπος χρειάζεται διαφορετικές ώρες ύπνου για να είναι καλά την επόμενη ημέρα. Επομένως, θα πρέπει να βρείτε το χρόνο που χρειάζεστε εσείς και τα παιδιά σας. Κάποιος μπορεί να χρειάζεται  6-7 ώρες, ενώ κάποιος άλλος με λιγότερες ή περισσότερες να είναι καλά. Πάντως, εάν δεν κοιμάστε όσες ώρες χρειάζεται ο οργανισμός σας, την επόμενη ημέρα θα το μετανιώνετε, καθώς θα είστε κουρασμένοι και εξαντλημένοι.

Καλύτερη ποιότητα ύπνου. Βρείτε τις συνθήκες που είναι ιδανικές ώστε η ποιότητα του ύπνου να είναι η βέλτιστη. Κάποιοι θέλουν φώς, ενώ άλλοι όχι. Φροντίστε να μειώσετε το θόρυβο κατά τη διάρκεια του ύπνου και γενικά φτιάξτε τις συνθήκες έτσι ώστε να «κοιμάστε καλα».

Αν θέλετε να μάθετε για τις αϋπνίες και τους τρόπους που θα μπορούσατε να τις ατμετωπίσετε πατήστε εδώ.


Πρωινό ξύπνημα

Φτιάξτε του μια ρουτίνα κατά το ξύπνημα που να του αρέσει. Αντί να ξυπνάει, να ντυθεί και να να φύγει τρέχοντας για να προλάβει να φτάσει στο σχολείο πριν χτυπήσει το κουδούνι, θα ήταν ευκολότερο για τον έφηβο να έχει  κάποιο λόγο να ξυπνήσει το πρωί για να κάνει κάτι που του αρέσει πριν φύγει για το σχολείο. Αυτό μπορεί να είναι κάτι για πρωινό που του αρέσει ή το να χαζέψει στον υπολογιστή του για λίγο πριν φύγει. 

Να είστε πειθαρχημένοι. Ως γονείς θα πρέπει να είστε σταθεροί και απόλυτοι στο ότι ο έφηβος πρέπει να ξυπνήσει την ώρα που έχετε συμφωνήσει. Δεν είναι βοηθητικό το να είστε ελαστικοί στην ώρα που θα σηκωθεί από το κρεβάτι. Σκέψεις όπως «Άντε, κοιμήσου λίγο παραπάνω, κουράστηκες πολύ χθες» ή «Δεν χάλασε ο κόσμος να μην πας πρώτη ώρα στο σχολείο αν είσαι κουρασμένος» δε βοηθούν τον έφηβο. Είναι σημαντικό να κατανοήσει ότι μέρος του ότι μεγαλώνει έιναι και το ότι είναι υπεύθυνος να ρυθμίζει το χρόνο του και να φρονίζει να κοιμάται επαρκώς και καλά.  

Βρείτε εναλλακτικές ξυπνήματος.  Πολλά παιδιά περιμένουν από τους γονείς τους να τα ξυπνήσουν. Άλλα επιλέγουν να χρησιμοποιούν ξυπνητήρι. Πολλοί έφηβοι  προτιμούν να ξυπνούν με μουσική ή με εφαρμογές που αυξάνουν σιγά- σιγά το φώς στο δωμάτιο. Υπάρχουν πολλοί τρόποι πλέον να ξυπνήσει κανείς. Ενθαρρύνετε τον έφηβο να ξυπνά με τρόπους  που δε σας εμπλέκουν στη διαδικασία και δεν εξαρτώνται από εσάς.

Πετάξτε τους το μπαλάκι. Αν είστε οι μόνοι που νοιάζονται για το αν και πότε θα ξυπνήσει ο έφηβος για το σχολείο, θα καταλήξετε σε απόγωση και με έναν κοιμησμένο έφηβο. Αντίθετα, μπορείτε να τον βοηθήσετε να βρει λόγους για να ξυπνάει στην ώρα του, που έχουν σημασία για αυτόν και όχι για εσάς. Έτσι, θα σας βλέπει σα σύμμαχο που βοηθάτε στο ξύπνημα που πρέπει να κάνει και όχι σαν εχθρό που τον βγάζει από το κρεβάτι ενώ δεν το θέλει.

Αποκλείστε λόγους που μπορεί να τον δυσκολεύουν να ξυπνήσει. Έφηβοι που πάσχουν από κατάθλιψη δυσκολεύονται πολύ να ξυπνήσουν το πρωί για το σχολέιο. Ο έντονο άγχος επίσης μπορεί να τους κάνει να θέλουν να μείνουν στο κρεβάτι, όπου νιώθουν ασφαλείς. Τέλος, η κατανάλωση αλκοόλ ή άλλων ουσιών δημιουργεί τεράστια δυσκολία στους εφήβους να ξυπνήσυν το πρωι. Σιγουρευτείτε ότι τα παιδιά σας είναι κουρασμένα σε φυσιολογικά επίπεδα και γι αυτό δυσκολεύονται να ξυπνήσουν και ότι δεν υπάρχουν άλλοι λόγοι δυσκολίας.

Μην μιλάτε πολύ!  Ένας έφηβος που νυστάζει δεν έιναι σε θέση να κάνει σοβαρη συζήτηση μαζί σας ούτε να σκεφτεί σοβαρά. Αποφύγετε να υπενθυμίζετε στους εφηβους σημαντικά θέματα το πρωί ή να τους λέτε πόσο ανόητο ήταν το ότι έμειναν μέχρι αργά ξύπνιοι το προηγούμενο βράδυ. Προτιμήστε να κάνετε μια πιο ευχάριστη συζήτηση το πρωι.

Ξυπνήστε τον εγκέφαλό του. Βάλτε λίγη μουσική ή ενθερρύνετέ τον να βάλει μουσική που του αρέσει. Προσφέρετέ του ένα πρωτεϊνούχο πρωινό. Μερικά παιδιά χρειαζοννται χρόνο και τροφή για να ενεργοποιηθούν το πρωι, αφού δενν έχουν φάει τίποτα από το προηγούμενο βράδυ.
Αφήστε τους να έρθουν αντιμέτωποι με τις συνέπειες. Πολλοί γονείς θεωρούν ότι αν δεν επιμείνουν οι έφηβοι δεν πρόκειται να κάνουν καμία προσπάθεια να σηκωθούν από το κρεβάτι. Ενημερώστε τους από πριν ότι δεν είστε πια πρόθυμοι να επιμένετε στο πρωινό τους ξύπνημα πέραν της μιας φοράς που θα τους γνωστοποιήσετε ότι το ξυπνητήρι τους χτύπησε και φροντίστε να καταλάβουν ότι από εκεί και πέρα είναι μόνοι τους υπεύθυνοι να σηκωθούν και να ετοιμαστούν. Το ότι θα χάσουν κάποιοες φορές το σχολικό ή ότι θα πρέπει να περπατήσουν μέχρι το σχολείο επειδή  εσείς έχετε ήδη φύγει για τη δουλειά ή για τις πρωινές σας δραστηριότητες ενδέχεται να είναι αυτό που χρεάζονται για να αναλάβουν την ευθύνη του να ξυπνούν το πρωι χωρίς να εξαρτώνται από εσάς.

Είναι πολύ σημαντικό να συνειδητοποιήσετε ότι οι έφηβοι είναι πολύ κοντά στην ενηλικίωσή τους και σύντομαα θα αντιμετωπίζουν μόνοι τους τις προκλήσεις της ζωής. Βοηθήστε τους να ανεξαρτητοποιηθούν παίρνοντας την ευθύνη του να ξυπνάνε μόνοι τους, προσφέροντάς τους υποστήριξη αλλά αφήνοντας σε εκείνος τον έλεγχο.

Πολυδώρου Χριστίνα

Read More

Πόση ελευθερία πρέπει να δίνουν οι γονείς στους εφήβους;

Πολλοί γονείς συχνά αναρωτιούνται πόση ελευθερία μπορούν να έχουν οι έφηβοι. Φυσικά, η απάντηση σε αυτό εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Μέρικοί από αυτούς είναι ο βαθμός ανεξαρτησίας  κάθε εφήβου, οι εμειρίες του, η υποστήριξη που έχει από την οικογένεια και τους φίλους του, ο βαθμός ευθύνης που αναλαμβάνει, η ωριμότητά του κ.α. Τις περισσότερες φορές οι γονείς θέλουν να προστατέψουν τα παιδιά τους από οδυνηρές εμπειρίες, ειδικά όταν πρόκειται για εφήβους που παρουσιάζουν προκλητική συμπεριφορά.

Ωστόσο, μερικές φορές το να είστε πολύ προστατευτικοί ενδέχεται να οδηγήσει τους νέους στο να επαναστατήσουν και να παρουσιάσουν ανεξέλεγκτη συμπεριφορά. Το ιδανικό είναι να κρατήσετε μια ισορροπία μεταξύ της εξάρτησης και της ανεξαρτησίας καθώς ο έφηβος σταδιακά οδηγείται στην ενηλικίωση.

Ενώ πολλοί γονείς υποτιμούν την ικανότητα των εφήβων να έχουν ορισμένα προνόμια και ελευθερίες, ταυτόχρονα οι εφηβοι υπερεκτιμούν αυτες τους τις ικανότητες. Είναι σημαντικό οι έφηβοι να κατανοήσουν και να δεχτούν ότι η ελευθερία συνεπάγεται και ευθύνη. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να επδείξουν υπεύθυνη συμπεριφορά για να μπορουν να έχουν και κάποιες ελευθερίες. Για παράδειγμα, για να έχει ο έφηβος τη δνατότητα να οδηγεί, θα πρέπει να είναι αρκετά υπεύθυνος ώστε να ακολουθεί τον Κώδικα Οδικής Συμπεριφοράς, να έχει δίπλωμα οδήγησης, ασφάλεια κ.α.

Οι γονείς και οι έφηβοι συχνά έρχονται σε αντιπαράθεση όταν καλούνται να αποφασίσουν μέχρι ποιο σημείο είναι ελεύθεροι οι έφηβοι να κάνουν ορισμένα πράγματα. Αυτό δημιουργεί άγχος στο οικογενειακό σύστημα. Το γεγονός ότι οι έφηβοι διεκδικούν περισσότερες ελευθερίες και ανεξαρτησία και η ταση των γονέων τους να τους καθοδηγούν και να τους προστατεύουν συχνά οδηγούν σε ρίξη. Αυτή είναι η φυσιολογική διαδικασία μετάβασης από την εφηβεία στην εννήλικη ζωή. Η μετάβατική αυτή περίοδος είναι μια περίοδος αναπροσαρμογής της οικογένειας που μπορεί να προκαλέσει διαπλικτισμούς μεταξύ των εφήβων και των γονέων τους.

Οι γονείς θεωρούν τους εαυτούς τους υπεύθυνους να μεταδώσουν αξίες στα παιδιά τους σχετικά με το τι είναι σωστό και τι λάθος. Έχοντας ως δεδομένο ότι οι έφηβοι θέλουν να παίρνουν αποφάσεις για θέματα που έχουν να κάνουν με τους ίδιους, είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να έιστε ξεκάθαροι σχετικά με τα πράγματα στα οποία θα επεμβαίνετε και σε ποια θα αφήνετε μεγαλύτερη ελευθερία. Αν και είναι δεδομένο ότι τα παιδιά σας θα κάνουν και κάποια λάθη στις επιλογές τους, είναι σημαντικό να τους δείχντε εμπιστοσύνη όταν παίρνουν τις δικές τους αποφάσεις και όταν μαθαίνουν από τα λάθη τους. 

Δεν υπάρχει τρόπος για τους γονείς να γνωρίζουν με σιγουριά αν τα παιδιά τους που βρίσκονται στην εφηβεία θα κάνουν τη λάθος επιλογή. Οι πιθανότητες να κάνουν τη σωστή επιλογή αυξάνονται όταν οι γονείς τους πιστεύουν σε αυτούς και τους δείχνουν εμπιστοσύνη. Η εμπιστοσύνη όμως είναι κάτι που οι έφηβοι καλούνται να κερδίσουν δείχνοντας υπευθυνότητα. Για να μπορέσουν να «μεγαλώσουν» τα παιδιά θα πρέπει κάποια στιγμή να αποκτήσουν την ελευθερία να παίρνουν μόνα τους κάποιες αποφάσεις (ανάλογα με την ηλικία τους) και την ευκαιρία να μάθουν από τα δικά τους λάθη. Όταν οι γονέις δειχνουν μέχρι κάποιο σημέιο εμπιστοσύνη, οι εφηβοι είναι πιο πιθανό να δείξουν σεβασμό στους γονείς τους και στους κανόνες που αυτοί θέτουν.

Πολυδώρου Χριστίνα

Read More

Δεν συμφωνώ με τις επαγγελματικές επιλογές του παιδιού μου. Πώς να το αντιμετωπίσω;

Πολλοί γονείς συνηθίζουν να ασκούν πίεση στα παιδιά τους σχετικά με την πρώτη επιλογή που θα κάνουν για την καριέρα τους. Και αυτό το κάνουν επειδή πιστεύουν ότι αυτή η απόφαση θα καθορίσει ολόκληρη τη ζωή τους.

Ωστόσο, στη διάρκεια της ζωής του  βλέπουμε ότι ένας ενήλκας μπορεί να αλλάει πολλά επαγγέλματα και επιλογές μέχρι να κατασταλάξει σε αυτό που τελικά του ταιριάζει και τον εκφράζει. 

Επομένως όποιο επάγγεμα και να διαλέξει ένας έφηβος τελειώνοντας το σχολέιο δεν είναι απαραίτητα και αυτό που θα ακολουθεί για όλη την υπόλοιπη ζωή του. Και σίγουρα δεν θα καθορίσει οπωσδήποτε το μέλλον του.

Ως Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού έχω δει πολλούς εφήβους να επιλέγουν το επάγγελμα και τις σπουδές που θα ακολουθήσουν επηρεασμένοι από τρίτους, μόνο και μόνο για να καταλήξουν να μην είναι ευτυχισμένοι με την επιλογή τους και να μην περνούν καλά κάποια χρόνια αργότερα. Μεγάλος αριθμός αυτών μάλιστα αλλάζουν επάγγελμα όταν νιώσουν αποδεσμευμένοι από τις απαιτήσεις των γονέων τους.

Το καλύτερο που έχετε να κάνετε  ως γονείς, εκπαιδευτικοί ή φίλοι όταν κάποιος έφηβος είναι στη διαδικασία της επιλογής του δρόμου που θα ακολουθήσει επαγγελματικά είναι να κάνετε συζητήσεις μαζί του σχετικά με τα ενδιαφέροντα και τις ικανότητές τους περισσότερο και όχι για συγκεκριμένα επαγγέλματα. Το σημαντικότερο είναι να ακούτε όσα έχει να σας πει. Αν δίνετε εσείς όλες τις ιδέες, το παιδί θα καταλήξει να ζει το όνειρο που εσείς έχετε για αυτό και όχι το δικό του.

Μπορεί να νιώσετε ότι θέλετε να κατευθύνετε το παιδί σας προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση επειδή βλέπετε κάποια κλίση του προς ένα συγκεκριμένο επάγγελμα. Ωστόσο οι γονείς είναι συχνά πιο περιορισμένοι από τη δική τους εμπειρία  από ότι νομίζουν. Όσο καλή και αν είναι η συμβουλή σας και με όση αγάπη και να τη δίνετε δεν μπορείτε να γνωρίζετε τι πόρτες θα ανοίξουν για το παιδί σας στο μέλλον.

Η αγορά εργασίας μεταβάλλεται τόσο γρήγορα στις μέρες μας που πραγματικά δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν το επάγγελμα που επέλεξε το παιδί σας θα υπάρχει ακόμα όταν θα τελειώσει τη σχολή του και πόσες καινούριες θα έχουν δημιουργηθεί που δεν υπήρχαν καν όταν επέλγε τι θα σπουδάσει. 
Επομένως, είναι πιο αποτελεσματικό να στρέψετε την προσοχή και το ενδιαφέρον των εφήβων σε πιο πρακτικά θέματα. Αντί, δηλαδή, να ρωτήσετε: «Τι θα ήθελες να γίνεις όταν μεγαλώσεις;», καλύτερα ρωτήστε: « Τι ικανότητες νομίζεις ότι έχεις; Με τι ανθρώπους θα ήθελες να δουλεύεις μαζί; Πώς έχεις φανταστεί το εργασιακό σου περιβάλλον;» Αυτός είναι ένας τρόπος να σκέφτεται ένας έφηβος για τη μελλοντική του καριέρα χωρίς απόλυτα να την κατονομάζει. Με αυτόν τον τρόπο το παιδί ουσιαστικά περιγράφει τον εαυτό του με τέτοιο τρόπο, ώστε μετά να μπει στη διαδικασία να σκεφτεί πώς τον λένε τελικά αυτόν που περιέγραψε, τι δουλειά θα μπορούσε να κάνει και αν κάποιος που κάνει αυτά τα πράγματα που περιέγραψε  θα μπορούσε να πληρώνεται για να τα κάνει.

Και μην ξεχνάτε! Πρόκειται για τη δική τους ζωη!

Όταν πρόκειται για αποφάσες που έχουν να κάνουν με το μέλλον των παιδιών σας είναι λογικό να θέλετε να βοηθήσετε όσο περισσότερο μπορείτε. Παρακάτω θα βρείτε μερικές επικοινωνιακές τεχνικές που θα σας βοηθήσουν να κάνετε τη συζήτηση πιο ωφέλιμη για τον έφηβο:

• Ακούστε με ενδιαφέρον και αποφύγετε την παρόρμηση να δώσετε συμβουλή. Αν δυσκολεύεται να πάρει μια απόφαση η διήγηση από εσάς μιας ιστορίας από τη ζωη σας όπου κληθήκατε να πάρετε κάποια δύσκολη απόφαση θα μπορούσε να βοηθήσει πολύ περισσότερο από το να του πείτε τι να κάνει.

• Σεβαστείτε και υποστηρίξτε την επιλογή. Το να δώσετε κατευθύνεις ή να κρίνετε την επιλογή μακροπρόθεσμα δεν είναι σίγουρο ότι θα βοηθήσει όσο προφανές και αν σας φαίνεται αυτή τη στιγμή. Είναι καιρός πια ο έφηβος να ανοίξει τα φτερά του και να χρησιμοποιήσει τις ικανότητές του για λήψη απόφασης και επίλύση προβλμάτων που εσείς (θα πρέπει να) έχετε βοηθήσει να αναπτύξει.

• Προετοιμάστε τον έφηβο να είναι αυτάρκης και ανεξάρτητος μακρυά από το σπίτι. Αυτό περιλαμβάνει και το να παίρνει αποφάσεις σχεικά με τα ραντεβού του, τα ναρκωτικά, το αλκοόλ, το σεξ, αλλά και πράγματα που θα κληθεί να κάνει στην καθημερινότητα του, όπως μαγείρεμα, καθάρισμα, πλύσιμο, ψώνια, πληρωμή λογαριασμών, προϋπολογισμός χρημάτων κ.α.

• Αντισταθείτε στην παρόρμηση να δώσετε κύρηγμα και παραμείνετε υποστηρικτικοί και ενθουσιασμένοι ακόμα και αν δεν σας αρέσει η επιλογή που έχει γίνει. Το παιδί σας χρειάζεται τη θετική σας επιρροή τώρα που βρίσκεται σε μια μεταβατική φάση της ζωής του.

Τέλος, αν νιώθετε ότι ο έφηβος που υπάρχει στη ζωή σας δεν είναι απόλυτα σίγουρος για την επιλογή που έχει κάνει ή αλλάζει συνεχώς γνώμη ή είστε πραγματικά πολύ αντίθετοι με την απόφαση που έχει πάρει, θα  μπορούσατε να παροτρύνετε τον έφηβο να παρακολουθήσει κάποιο συμβουλευτικό πρόγραμμα επαγγελματικού προσανατολισμού. Μέσα από αυτό, ο έφηβος θα μπορέσει να γνωρίσει καλύτερα στοιχεία της προσωπικότητας, των ενδιαφερόντων και των ικανοτήτων του και μέσα από τη συμβουλευτική διαδικασία να συνθέσει όλες τις πληροφορίες που έχει πάρει για τον εαυτό του και να νιώσει δυνατός να κάνει μια επιλογή που θα τον κάνει επιτυχημένο και ευτυχισμένο επαγγελματία. Προσοχή όμως! Το πρόγραμμα θα έχει σκοπό ο έφηβος να  βρει αυτό που πραγματικά θέλει να κάνει. Ακόμα και να επιβεβαιώσει την απόφαση του να ακολουθήσει ένα επάγγελμα που δεν σας βρίσκει σύμφωνους. Σκοπός του προγράμματος θα είναι ο έφηβος να κινητοποιηθεί και να βρει αυτό που πραγμαικά θέλει και όχι να πειστεί ότι αυτό που έχει επιλέξει δεν είναι το σωστό!

Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για το ρόλο των γονέων στη λήψη απόφασης επαγγέλματος πατήστε εδώ.

Πολυδώρου Χριστίνα

Read More

Η χρήση αλκοόλ κατά την εφηβική ηλικία

Σήμερα, η μέση ηλικία που ένα κορίτσι στην Αμερική ξεκινά να πίνει αλκοόλ είναι τα 13 έτη. Στα αγόρια η έναρξη γίνεται συνήθως στα 11. 

Σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο η χρήση αλκοόλ από ανηλίκους είναι ένα πρόβλημα ευρέως διαδεδομένο με πολλές και ποικίλες συνέπειες. Οι νέοι που καταναλώνουν αλκοόλ είναι πιθανό να γίνονται βίαιοι, να εμπλέκονται σε τροχαία που οφείλονται στην κατανάλωση αλκοόλ και να πάσχουν από κατάθλιψη ή κάποια διαταραχή άγχους. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλες επικίνδυνες συμπεριφορές για τις οποίες μπορεί να ευθύνεται το αλκοόλ. Νέοι που ξεκινούν να πίνουν πριν την ηλικία των 21 ετών είναι πιθανό να:

• Γίνονται βίαιοι
• Να κάνουν απόπειρα αυτοκτονίας
• Να έχουν σεξουαλικές επαφές χωρίς προφύλαξη και με πολλούς συντρόφους
• Να αναπτύξουν εξάρτηση από το αλκοόλ μετέπειτα στη ζωή τους.

Οι έφηβοι πειραματίζονται με το αλκοόλ σε μικρότερες ηλικίες από ότι παλαιότερα. Έρευνες έχουν δείξει ότι στην Αμερική περισσότερα από τα μισά παιδιά ηλικίας από 12 μέχρι 20 ετών έχουν καταναλώσει αλκοόλ τουλάχιστον μια φορά στη ζωή τους. Κάποιοι ερευνητές ισχυρίζονται ότι αυτοί οι έφηβοι είναι πιο  ευάλωτοι σε αξαρτήσεις, καθώς φαίνεται να είναι πιο παρορμητικοί και το τμήμα του εγκεφάλου τους που ευθύνεται για την ευχαρίστηση να λειτουργεί πριν από αυτό που είναι υπέυθυνο για την αναστολή της παρόρμησης και τη λήψη αποφάσεων.  

Στις προηγούμενες γενιές τα αγόρια ήταν πιο πιθανό να πειραματιστούν με το αλκοόλ κατά την εφηβεία σε σχέση με τα κορίτσια. Αυτό όμως φαίνεται σιγά- σιγά να αλλάζει, με τα κορίτσια να έχουν τα ίδια ποσοστά κατανάλωσης αλκοόλ με τα αγόρια κατά την εφηβεία.

Πολλοί νέοι θα σταματήσουν ή θα μειώσουν τις ποσότητες αλκοόλ που καταναλώνουν από μόνοι τους μέχρι τα 25, οπότε θα κληθούν να δουλέψουν ή να παντρευτούν ή να γίνουν γονείς. Ωστόσο οι κίνδυνοι του να ξεκινήσει ένας έφηβος να καταναλώνει αλκοόλ από νωρίς παραμένουν. Έφηβοι που ξεκινούν το αλκοόλ από την ηλικία των 14 ή νωρίτερα, είναι 6 φορές πιο πθανό να παρουσιάσουν προβλήματα αλκοολισμού σε σχέση με αυτούς που δεν έχουν ξεκινήσει να πίνουν πριν τη νόμιμη ηλικία που μπορεί κάποιος να καταναλώνει αλκοόλ.

Παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων σχετικά με το αλκοόλ

Εκτός από την ηλικία που ξεκινά ένας έφηβος να πίνει οινοπνευματώδη, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που καθορίζουν το αν ο έφηβος αυτός θα εξελιχθεί σε προβληματικό πότη:

• Γενετικοί παράγοντες: Ένας έφηβος με αλκοολικό γονιό ή αδερφό είναι 4 φορές πιο πιθανό να αναπτύξει πρόβλημα αλκοολισμού από ότι κάποιος χωρίς οικογενειακό ιστορικό.  

• Παρουσία ψυχικής διαταραχής: Τα προβλήματα με το αλκοόλ συχνά συνδέονται με ψυχικά προβλήματα, όπως κατάθλιψη, διπολική διαταραχή, αγχώδεις διαταραχές ή ψύχωση.

• Προσωπικότητα: Για παράδειγμα φηβοι που θεωρούν ότι το να πίνουν τους βοηθάει να κοινωνικοποιηθούν, τείνουν να μην πιστεύουν ότι το αλκοόλ επηρεάζει τις κοινωνικές τους σχέσεις, αφού αμβλύνει τις αναστολές τους.

• Επηρροή οικογένειας και συνομηλίκων: Οι έφηβοι που αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης προβλημάτων με το αλκοόλε είναι αυτοί έχουν ευκολη προσβασιμότητα σε αυτό τόσο στο σπίτι τους όσο και μεταξύ φιλων και όπου το να μεθάει κανείς είναι αποδεκτό. 

•      Φύλο: Τα αγόρια έχουν τη δυνατότητα να πίνουν περισσότερο από τα κορίτσια. Αλλά τα  κορίτσια επηρεάζονται περισσότερο και μπορεί να εθιστούν στο αλκοόλ με λιγότερη ποσότητα και με μικρότερης διάρκειας κατανάλωση.


Κίνδυνοι κατανάλωσης αλκοόλ από νεους

Οι ηλικίες 18-25 ετών χαρακτηρίζονται από τεράστιες αλλαγές, καθώς οι έφηβοι ανοίγουν τα φτερά τους προς την ανεξαρτησία και πολλές φορές καλούνται να αφήσουν το σπίτι τους ίσως για πρώτη φορά. Αν και είναι συναρπαστικά χρόνια, η υπέρμετρη χρήση αλκοόλ μπορεί να τα καταστήσει επικίνδυνα. Τα περισσότερα προβλήματα με το αλκοόλ εμφανίζονται σε αυτές τις ηλικίες.

Η χρήση αλκοόλ μπορεί να εγύρει διάφορους κινδύνους:

• Το αλκοόλ είναι υπέυθυνο για πολλά τροχαία ατυχήματα

• Η κατανάλωση αλκοόλ ενδέχεται να δημιουργήσει χρόνια προβλήματα υγείας: Η κατανάλωση σε μικρή ηλικία που ο εγκέφαλος ακόμα αναπτύσσεται μπορεί να επηρεάσει κάποιες  εγκεφαλικές λειτουργίες, όπως η μνήμη, η συγκέντρωση κ.α.

• Η κατανάλωση ακλοόλ μπορεί να ευθύνεται για σεξουαλικές επιθέσεις και βιασμούς: Έφηβοι που έχουν καταναλώσει μεγάλες ποσότητες αλκοόλ είναι εύκολα θύματα σεξουαλικών επιθέσεων και βιασμών.

Τα κορίτσια στην εφηβεία έχουν να αντιμετωπίσουν και κάποιες άλλες προκλήσεις όταν καταναλώνουν αλκοόλ.

• Τα κορίτσια είναι πιο πιθανό να ισχυρίζονται ότι πίνουν εξαιτίας προβλημάτων που αντιμετωπίζουν ή για να αντιμετωπίσουν την αναστάτωση ή το θυμό τους για κάτι που έχει συμβεί στη ζωή τους

• Τα κορίτσια είναι πιο πιθανό να πίνουν λόγω κάποιου οικογενειακού προβλήματος, παρά λόγω πίεσης από τους συνομιλήκους.

• Το αλκοόλ ενδέχεται να καθυστερήσει την ήβη στα κορίτσια ή να δημιουργήσει ορμονολογικά προβλήματα κατά την ήβη.

• Έφηβα κορίτσια  που καταναλώνουν αλκοόλ είναι πιο πιθανό να έρθουν σε σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη από ότι κορίτσια που δεν πίνουν, αυξάνοντας με αυτό τον τρόπο τον κίνδυνο εγκυμοσύνης και σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων.

Πώς να μιλήσετε στους εφήβους για την υπεύθυνη κατανάλωση αλκοόλ

Σας γονιός, γιαγιά, παππούς, δάσκαλος ή φίλος, έχετε άμεσο αντίκτυπο στις επιλογές που κάνει ένα  παιδί, ιδιαίτερα κατά την προεφηβεία και την εφηβεία. Έφηβοι που έχουν μάθει από το κοινωνικό τους περιβάλλον τον έλεγχο του εαυτού τους, έχουν αναπτύξει μηχανισμούς επίλυσης προβλημάτων και ζουν σε οργανωμένη οικογένεια συνήθως δεν εμφανίζουν προβλήματα με το αλκοόλ. Επιπλέον, το σταθερό πρόγραμμα μέσα στην ημέρα και η ευκαιρίες διασκέδασης με την οικογένεια αποτελούν παράγοντες που αποτρέπουν το άτομο από την κατάχρηση ακλοόλ. 

Το να μιλάτε με τον έφηβο ανοιχτά και ειλικρινά σχετικά με το αλκοόλ είναι ζωτικής σημασίας. Το να καθυστερήσετε όσο μπορείτε την ηλικία που ο έφηβος θα ξεκινήσει να καταναλώνει αλκοόλ μειώνει τον κίνδυνο να μετατραπεί σε προβληματικό πότη. Αυτος είναι ο κυριότερος λόγος για να μιλήσετε στο παιδί σας για το αλκοόλ, αλλά δεν είναι ο μόνος. Υπάρχουν και κάποιοι άλλοι σημαντικοί λόγοι:

• Το αλκοόλ επιδρά αρνητκά στην ανάπτυξη του σώματος και του εγκεφάλου
• Το αλκοόλ επιδρά αρνητικά στην κρίση, οδηγώντας πολλές φορές τους εφήβους σε επικίνδυνες συμπεριφορές και αφήνοτάς τους εκτεθημένους σε σεξουαλικές παρενοχλήσεις.
• Οι έφηβοι που κάνουν πίνουν αλκοόλ και καπνίζουν είναι απηρεπείς στη χρήση ναρκωτικών και άλλων ουσιών.
• Έφηβοι που πίνουν παρουσιάζουν μεγαλύτερες πιθανότητες να εμφανίσουν προβλήματα συπεριφοράς, όπως κλοπές, να μπλέκονται σε καβγάδες ή να κάνουν κοπάνες από το σχολείο. 
• Η κατανάλωση αλκοόλ από ανηλίκους είναι παράνομη


Ξεκινήστε την συζήτηση νωρίς

Αν και οι περισσότεροι αναγνωρίζουν την ανάγκη να συζητήσουν με τα παιδιά τους το θέμα της κατανάλωσης αλκοόλ, δεν είναι σιγουροι πότε πρέπει να γίνει αυτή η συζήτηση. Οι έφηβοι είναι συνήθως ανήσυχοι και μπερδεμένοι στις πρώτες τους απόπειρες να πιουν αλκοόλ και συχνά τους ενδιαφέρει η άποψή σας για το θέμα.

Ετοιμάστε νωρίς αυτή την κουβέντα, δίνοντας στους εφήβους να καταλάβουν ότι μπορούν να μιλήσουν μαζί σας για οτιδήποτε τους απασχολεί χωρίς να γίνετε επικριτικοί ή να τους κάνετε κύρηγμα.

• Να είστε ανοιχτόμυαλοι και να ακούτε
• Να κάνετε ανοιχτού τύπου ερωτήσεις και να ακούτε αυτά που ο έφηβος έχει να σας πει χωρίς να διακόπτετε.
• Να μιλάτε ανοιχτά για τη ιστορία της οικογένειας. Αν υπήρξε στην οικογένεια κάποιο μέλος με προβλήματα με το αλκοόλ, ο έφηβος θα πρέπει να το γνωρίζει. Να μιλήσετε στον εφηβο και για τη δική σας εμπειρία με το αλκοόλ.
• Να θέτετε ξεκάθαρες προσδοκίες και να μοιράζεστε τις απόψεις σας για το θέμα. Είναι λιγότερο  πιθανό να αρχισουν να πίνουν αν γνωρίζουν ότι οι γονείς τους και οι σημαντικοί άλλοι στη ζωή τους είναι αντίθετοι σε αυτό.
• Ελέγξτε τα συναισθήματά σας. Αν ακούσετε κάτι που θα σας ανασταώτσει πάρτε μερικές βαθιές αναπνοές και εκφράστε το συνάσθημά σας με θετικό τρόπο.
• Ρωτήστε για τους φίλους τους. Ενδιαφερθείτε να γνωρίστε καλύτερα τους φίλους τους. 

Γνωρίζοντας τόσο εκείνους όσο και τους γονείς τους, θα σας βοηθήσει να καταλάβετε τη φάση στην οποία βρίσκονται οι έφηβοι και τον κοινωνικό τους περίγυρο.

Τέλος, αν θεωρείτε ότι η κατάσταση έχει ξεφύγει και παρατηρείτε ότι ο έφηβος που υπάρχει στη ζωή σας καταναλώνει αλκοόλ σε επικίνδυνα για εσάς επίπεδα, μη διαστάσετε να απευθυνθείτε σε καταρτισμένο στο θέμα επαγγελματία ψυχικής υγείας. Εκείνος θα έχει τις γνώσεις και το τον τρόπο να βοηθήσει τόσο τον ίδιο τον έφηβο, όσο και και εσάς στον βέλτιστο τρόπο να αντιμετωπίσετε την κατάσταση.

Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για την ψυχοθεραπεία πατήστε εδώ.
   

Πολυδώρου Χριστίνα

Read More

Θυμός στην προεφηβεία. Τι κάνουμε;

Φοβάστε ότι το παιδί σας που διανύει την περίοδο της προεφηβείας θα εξελιχθεί σε ένα θυμωμένο έφηβο; 
Φοβάστε ότι υπάρχει περίπτωση να κληθεί να αντιμετωπίσει δυσαρεστα συναισθήματα κατα τη εφηβεία και αναρωτιέστε αν θα μπορούσατε να κάνετε κάτι για να το αποτρέψετε;

Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα για το συναίσθημα του θυμού πατήστε εδώ.

Αυτό σημαίνει ότι είστε πολύ διορατικοί ώστε να μπορείτε να δείτε δυσκολίες εν τη γενέσει τους. Τα προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει ένα παιδί είναι δυνατό να  έχουν επίδραση στη ζωή του εφήβου που  διαμορφώνεται. Ένας θυμωμένος έφηβος είναι συνήθως ένας νέος που έχει αναγκαστεί να καταπιέζει τα συναισθήματά του για μεγάλο διάστημα. Και η πραγματικότητα που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι προέφηβοι και οι έφηβοι στο σχολέιο και την κοινωνία γενικότερα δεν είναι καθόλου υποστηρικτική. Επομένως, καθώς ο χρόνος περνά αν δεν έχουν κάποιον να ακούει τις σκέψεις, τις ανησυχίες και τα συναισθήματα τους, είναι λογικό να νιώθουν απομονωμένοι και τρομαγμένοι.

Όταν τα παιδιά κάνουν την πρώτη τους απόπειρα να μοιραστούν τα συναισθήματά τους με τους γονείς τους, οι περισσότεροι γονείς συνήθως προσπαθούν να κάνουν τα παιδιά τους να σταματήσουν να κλαίνε και να μην είναι θυμωμένα καθώς αυτό τους έχει μάθει η κοινωνία να κάνουν. Ωστόσο αυτό έχει σαν συνέπεια τα παιδιά να νιώθουν ότι οι γονέις τους δεν τους υποστηρίζουν. Επομένως, ο φόβος και η θλίψη που έχουν βιώσει αλλά έχουν μάθει ότι δεν πρέπει να εκφράζουν με κλάμμα, συσσωρεύεται και μετατρέπεται σε θυμό  που εκφράζεται με  διάφορους τρόπους.

Ακόμα και αν αντιληφθείτε νωρίς ότι είναι ευεργετικό για τα παιδιά να ακούτε τους προβληματισμούς και τα συναισθήματά τους, είναι πολύ πιθανό να μην μοιραζονται τα πάντα μαζί σας, γεγονός που μπορεί να εκδηλωθεί σε θυμό μέσα στο χρόνο. Και μπορεί, επειδή σας αγαπά και νιώθει ασφάλεια κοντά σας να τον εκφράζει με τη μορφή: «Δεν με ακούς ποτέ!» ή «Τι σε νοιάζει εσένα;» ή «Παράτα με! Δεν με καταλαβαίνεις και δε θα με καταλάβεις ποτέ!»
Κάτι τέτοιο δεν είναι δίκαιο, αλλά το λάθος δεν είναι δικό σας. Όσο και αν προσπαθείτε σαν γονείς να αγαπάτε και να καθοδηγείτε τα παιδιά σας, ποτέ δεν μπορείτε να είστε τέλοιοι και είναι λογικό. Τα παιδιά χρειάζονται  κάποιον να τα ακούει και να τα βοηθάει να επουλώνουν τις πληγές τους. Και πολλές φορές αυτό που τα έχει πληγώσει έχει να κάνει  με εσάς ή το προβάλλουν πάνω σας. Και είναι δύσκολο να ακούτε άκριτα και με σεβασμό τα παιδιά σας να σας κατηγορούν ή να στρέφονται εναντίον σας καθώς ξεδιπλώνουν τα συναισθήματά τους, αλλά δυστυχώς αυτή είναι η δουλειά σας.

Τι μπορείτε να κάνετε.

Μια πιθανή κίνηση θα ήταν να παροτρύνεται το παιδί να δει κάποιον ειδικό. Το να μιλά σε κάποιον έξω από την οικογένεια για πράγματα που το απασχολούν είναι πολύ βοηθητικό. Αν δεν του αρέσει ο ειδικός μετά την πρώτη ή τη δεύτερη συνεδρία βρείτε κάποιον άλλον. Τα παιδιά είναι πολύ γρήγορα σε θέση να καταλάβουν αν αυτός που είναι απέναντί τους μπορεί να τους βοηθήσει ή όχι και αν μπορούν να τον εμπιστευτούν. Το σημαντικό είναι το παιδί να νιώθει καλά και ασφάλεια με τον άνθρωπο στον οποίο θα πάει, ώστε να μπορέσει να ανοιχτεί και να βοηθηθεί ουσιαστικά.
Όπως και να έχει, τα παιδιά χρειάζονται εσάς, τους γονείς τους, να ξέρετε και να κατανοείτε τα συναισθήματά τους. Η δική σας προσοχή είναι αυτή που θα τους δώσει τη δύναμη να ανταποκριθούν στις προκλήσεις της φηβείας που πλησιάζει. Η αγάπη σας είναι η κινητήριος δύναμη. Επομένως, δώστε στα παιδιά σας την προσοχή που χρειάζονται, ακόμα και αν δεν είστε σίγουροι πώς ακριβώς να το πετύχετε.

Μπορείτε να βγείτε μια μέρα μαζί και να περάσετε καλά κάνοντας κάτι που ευχαριστεί και τους δυο. Ή να καθορίσετε μια «δική σας ώρα» μόνο για εσάς και το παιδί σας, κατά την οποία θα κάνετε ό,τι του αρέσει. Ρωτήστε το και δείτε τι είναι αυτό με το οποίο θα μπορούσατε να καταπιαστείτε. Να είστε ευχάριστοι κατά τη διάρκεια αυτών των δραστηριοτήτων. Μην ανοίγετε πολλά θέματα και μην κάνετε ερωτήσεις. Μην ψάχνεστε και μην αναφερθείτε σε κάποια από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει αυτό το διάστημα το παιδί ή εσείς. Αντίθετα, επικεντρωθείτε στο πόσο αξιαγάπητο είναι το παιδί σας όταν περνάει καλά μαζί σας και στο τι σας δείχνει σχετικά με τα πράγματα και τις δραστηριότητες που του αρέσουν.

Στη συνέχεια και αφού θα έχει ανοιχτεί και θα έχει αφήσει ελέυθερα τα συναισθήματα του ( η «δική σας ώρα» σίγουρα θα φέρει στην επιφάνεια πραγματικά συναισθήματα) δώστε προσοχή και ακούστε τι έχει να σας πει. Αν εκδηλώσει θυμό, μην τσακωθείτε ή προσπαθήσετε να αιτιολογήσετε συμπεριφορές. Απλά δείξτε ότι σας στεναχωρεί το ότι νιώθει τόσο άσχημα. Μπορεί να θελήσει να κλάψει ή και να απομακρυνθεί για να μην τα δείτε σε  αυτή την ευάλωτη στιγμή.

Όταν ένα παιδί βιώνει συναισθήματα φόβου ή θυμού, χρειάζεται κάποιον να το ακούει και  να το προστατέψει από το να χτυπήσει ή να κάνει κακό. Το ένστικτό του του του λέει να παλέψει για τη ζωή του και είναι πιθανό να κλάψει ή να αρχίσει να τρέμει και να ιδρώνει. Αυτά είναι σημάδια ότι αντιμετωπίζει το φόβο που το κάνει να νιώθει τόσο μόνο. Προσπαθεί να παλέψει με το φόβο αυτό, αλλά μπορεί να φαίνεται σα να εναντιώνεται σε εσάς. Ενδέχεται να γίνεται βίαιο. Να κοπανάει τις πόρτες και να σας κλέινει έξω από το δωμάτιό του ή να προσπαθεί να σας χτυπήσει.

Τα παιδιά δεν πρόκειται να σας δείξουν κάποιο σημάδι ότι είναι καλά μέχρι να τελειώσει κάποιο τέτοιο συναισθηματικό ξέσπασμα, αλλά αν μπορέσετε να μείνετε μαζί τους μέχρι το τέλος θα δείτε μεγάλη αλλαγή στη συμπεριφορά τους όταν ηρεμήσει. Θα νιώθει πιο κοντά σε εσάς και πιο χαλαρό. 
Η αγάπη σας θα το έχει βοηθήσει να το ξεπεράσει. 

Είναι πολύ δύσκολο να μέινετε υποστηρικτικοί και να δείχνετε ότι νοιάζεστε όταν τα παιδιά σας βγάζουν τον χειρότερο εαυτό τους. Τις περισσότερες φορές σας κατηγορούν ότι είστε οι χειρότεροι και η αιτία που υποφέρουν. Ξέρουν τι σας πονάει και το χτυπάνε με το χειρότερο τρόπο πολλές φορές. Το να τα ακούτε με σκοπό να τα βοηθήσετε να ξεπεράσουν το άσχημο συνάισθημα που έχουν  και να μην απαντάτε στις κατηγορίες τους δεν είναι καθόλου εύκολο και φυσικά δεν πρόκειται να το πεύχετε με την πρώτη φορά. Θα χρειαστεί αρκετές προσπάθειες για να μπορέσετε να είστε δίπλα έστω και τα πέντε πρώτα λεπτά ενός ξεσπάσματος θυμού του παιδιού σας. Σταδιακά οι δικές σας θυμωμένες αντιδράσεις θα μετατραπούν στην ήρεμη πρόθεσή σας να ακούσετε όλα όσα έχει να σας πει και να μείνετε δίπλα του.

Στη διαδικασία αυτή είναι πολύ πιθανό να χρειαστείτε κάποιον να ακούει εσάς και τη δική σας δυσκολία να το καταφέρετε. Οι γονείς χρειάζονται συναισθηματική υποστήριξη πολλές φορές στην «καριέρα» τους ώστε να είναι και εκείνοι με τη σειρά τους σε θέση να ακούσυν ουσιαστικά τα παιδιά τους. Μια τέτοια διαδικασία θα σας βοηθήσει να αναγνωρίζετε τα συναισθήματα των παιδιών σας και να ακούτε τις πραγματικές τους ανάγκες. Θα μπορείτε να είστε λιγότερο ανήσηχοι και θυμωμένοι και σε θέση να δείξετε την αγάπη σας στα παιδιά σας που τόσο πολύ την έχουν ανάγκη, ακόμα και όταν σας έχουν βγάλει εκτός εαυτού.

Πολυδώρου Χριστίνα

Read More